O FUTURO DO GALEGO DEPENDE DE TI
O FUTURO DO GALEGO DEPENDE DE TI
Música: Fran Amil
Letra: Manuel María. Aldraxe contra a xistra, 1973
Tema: Non temos escolaS en galego. A Voz do Vento, 2016.
O Instituto Galego de Estatística (IGE), dependente da Xunta de Galiza, realiza cada cinco anos enquisas sobre uso e coñecemento do galego. As últimas foron no 2013; os resultados, publicados no 2014, pódense consultar no enderezo:
Os datos que se utilizan nesta presentación están extraídos dos resultados destas enquisas, non sendo os referidos á educación infantil.
Segundo o Estatuto de Autonomía
o galego e o castelán son linguas oficiais,
mais só o galego é a lingua propia de Galiza
Lingua na que se fala habitualmente
As cifras indican porcentaxe de falantes
Nota: As porcentaxes poden non sumar 100 debido:
- ao efecto do redondeo das cifras decimais.
- a que hai persoas que non teñen como lingua habitual nin o galego nin o castelán.
Para facilitar a análise imos reducir a dous os catro grupos de falantes:
Lingua na que se fala habitualmente
Lingua na que se fala habitualmente
En 10 anos os que falan preferentemente en galego diminuíron nun 10 %, un descenso anual do 1%.
De seguir esa tendencia neste ano, no 2016, falaríase menos galego ca castelán.
Por primeira vez na historia o galego podería deixar de ser a lingua maioritaria en Galiza.
Lingua na que se escribe habitualmente
Na expresión escrita a desigualdade é aínda maior.
Lingua na que se fala habitualmente nas cidades
Despois da columna da media da poboación urbana, as cidades aparecen ordenadas segundo o seu número de habitantes.
Lingua na que se fala habitualmente nas cidades
No entorno urbano, onde maior é o dinamismo socioeconómico, o uso da lingua galega é minoritario.
Lingua na que se fala habitualmente nas cidades
A lingua galega é maioritaria en vilas e aldeas, zonas onde a poboación diminúe máis.
Lingua na que se fala habitualmente nas cidades
En Vigo e A Coruña, onde se concentra máis da metade da poboación urbana de Galiza, só 1 de cada 5 habitantes usa preferentemente o galego; en Ferrol, non pasan do 15 %.
Lingua habitual segundo a idade
Lingua habitual segundo a idade
Lingua habitual segundo a idade
Canto máis novos son os falantes, menos galego falan, chegando a que só 1 de cada 4 menores de 15 anos usa preferentemente o galego.
Lingua habitual segundo a idade
Só nas persoas de máis de 50 anos o uso preferente do galego é maioritario (supera o 50 %).
Lingua habitual segundo a idade
A maioría das persoas que morren en Galiza son galegofalantes e a maioría dos nenos que nacen convértense en castelanfalantes.
Por que os máis novos non falan galego?
A resposta non é sinxela.
Séculos de desprezo e políticas agresivas cara ao noso idioma conduciron a que moitos galegos atribuísen menos valor á súa lingua e deixasen de llela transmitir ás novas xeracións.
O galego está excluído dos principais espazos de socialización, do lecer, e os poucos onde o galego está presente non contan con apoio público.
A isto engádese unha lexislación que favorece o retroceso do galego no ensino.
Por que os máis novos non falan galego?
- Diferentes estudos oficiais (do Instituto Nacional de Estadística-Instituto Galego de Estatística, do Consello da Cultura Galega, do Consello Escolar de Galiza e da Real Academia Galega) conclúen que a escola continúa a ser un axente de desgaleguización.
- As etapas educativas finalízanse con carencias comunicativas na lingua de Galiza (fálase mesmo dun 20% de analfabetos funcionais en galego entre os adolescentes). Ademais, escolas infantís, colexios e institutos inciden en que as nenas e os nenos que falan galego nas súas casas acaben abandonando o seu uso.
Por que os máis novos non falan galego?
Situación da lingua galega na educación infantil
Datos extraídos dos resultados da enquisa realizada por
A Mesa pola Normalización Lingüística para o curso 2015-16.
Lingua habitual nos centros de educación infantil das cidades
Lingua habitual nos centros de educación infantil das cidades
Ningún centro desenvolve a súa actividade sempre en galego;
pola contra, un 75,8 % dos centros desenvólvenas sempre ou moi maioritariamente en castelán.
Lingua do material dos centros de educación infantil das cidades
Todos os centros utilizan materiais en castelán, o 88 % en inglés e só un 30 % en galego.
Lingua do material dos centros de educación infantil das cidades
Todos os centros utilizan materiais en castelán, o 88 % en inglés e só un 30 % en galego.
Ten maior presenza unha lingua estranxeira ca a lingua propia de Galiza
A educación infantil é a etapa na que os nenos e as nenas comezan a socializarse, comezan a relacionarse con outras persoas fóra do ámbito familiar.
A educación infantil é a etapa na que os nenos e as nenas comezan a socializarse, comezan a relacionarse con outras persoas fóra do ámbito familiar.
Esta escolarización dáse a idades cada vez máis temperás, nas que a lingua familiar aínda non está asentada. Se a lingua de socialización da escola é o castelán, dificilmente empregarán o galego cando se relacionen con outros nenos.
Así, aínda que dous nenos ou nenas sexan de familias galegofalantes, nunha gardaría na que só se fale en castelán, cando se relacionen entre eles farano en castelán, e abandonarán o galego.
Esta escolarización dáse a idades cada vez máis temperás, nas que a lingua familiar aínda non está asentada. Se a lingua de socialización da escola é o castelán, dificilmente empregarán o galego cando se relacionen con outros nenos.
A educación infantil é a etapa na que os nenos e as nenas comezan a socializarse, comezan a relacionarse con outras persoas fóra do ámbito familiar.
As nenas e nenos de 5 a 14 anos, saben falar galego?
As nenas e nenos de 5 a 14 anos, saben falar galego?
2013
As nenas e nenos de 5 a 14 anos, saben falar galego?
2013
* Véxase "Lingua habitual segundo a idade"
Case a metade (47 %) dos rapaces menores de 15 só falan castelán*, e destes, a metade (23 %) non saben falar galego.
É inadmisíbel que case ¼ parte das rapazas e rapaces non saiban falar na lingua oficial e propia de Galiza.
É inadmisíbel que case ¼ parte das rapazas e rapaces non saiban falar na lingua oficial e propia de Galiza.
A materia de lingua e literatura galega por si soa non garante que o alumnado de ambientes castelanfalantes remate a educación obrigatoria cun dominio suficiente do galego.
Os Departamentos de Filoloxía Galega das tres universidades galegas denunciaron nunha Declaración conxunta sobre o futuro da lingua e da cultura galegas que para moitos rapaces —e tamén en moitos ámbitos sociais— a lingua propia de Galiza ten a consideración dunha lingua estranxeira ou dunha lingua morta (coma o latín, que se estuda pero non se fala).
É inadmisíbel que case ¼ parte das rapazas e rapaces non saiban falar na lingua oficial e propia de Galiza.
A materia de lingua e literatura galega por si soa non garante que o alumnado de ambientes castelanfalantes remate a educación obrigatoria cun dominio suficiente do galego.
Un pouco de historia
2004
Un pouco de historia
2004
Un pouco de historia
- Trata de conseguir para o galego máis funcións sociais e máis espazos de uso.
- Para o ensino entre 6 e 18 anos, propón que se impartan, como mínimo, o 50 % das materias en lingua galega.
- Aprobado polo Parlamento de Galiza por unanimidade (PP, PSOE e BNG).
2004
Un pouco de historia
- Trata de conseguir para o galego máis funcións sociais e máis espazos de uso.
- Para o ensino entre 6 e 18 anos, propón que se impartan, como mínimo, o 50 % das materias en lingua galega.
- Aprobado polo Parlamento de Galiza por unanimidade (PP, PSOE e BNG).
2006
- En novembro de 2006 convócase un paro estudantil que reivindica un novo decreto que aplique no ensino o sinalado no Plan Xeral e na Carta Europea.
- A mobilización é un éxito histórico: segundo cifras oficiais, secundárona máis de 60.000 estudantes.
2004
2007
Un pouco de historia
- Trata de conseguir para o galego máis funcións sociais e máis espazos de uso.
- Para o ensino entre 6 e 18 anos, propón que se impartan, como mínimo, o 50 % das materias en lingua galega.
- Aprobado polo Parlamento de Galiza por unanimidade (PP, PSOE e BNG).
2006
- En novembro de 2006 convócase un paro estudantil que reivindica un novo decreto que aplique no ensino o sinalado no Plan Xeral e na Carta Europea.
- A mobilización é un éxito histórico: segundo cifras oficiais, secundárona máis de 60.000 estudantes.
2004
2007
Un pouco de historia
- Trata de conseguir para o galego máis funcións sociais e máis espazos de uso.
- Para o ensino entre 6 e 18 anos, propón que se impartan, como mínimo, o 50 % das materias en lingua galega.
- Aprobado polo Parlamento de Galiza por unanimidade (PP, PSOE e BNG).
- Desenvolve o PXNL no ensino.
- Promulgado pola Xunta, gobernada por PSOE e BNG.
2006
- En novembro de 2006 convócase un paro estudantil que reivindica un novo decreto que aplique no ensino o sinalado no Plan Xeral e na Carta Europea.
- A mobilización é un éxito histórico: segundo cifras oficiais, secundárona máis de 60.000 estudantes.
Avaliación do Consello de Europa
En decembro de 2008, o Consello de Europa avalía o nivel de cumprimento da Carta europea das linguas en Galiza:
-
Valora os avances en normalización como "insuficientes"
-
Porén, salienta de forma positiva o camiño percorrido co decreto 124/2007 e na educación infantil, de forma moi especial nas Galescolas.
2010
2010
- Promulgado pola Xunta, gobernada polo PP, en contra de toda a comunidade educativa, institucións culturais etc.
- Na educación infantil elimina a garantía da adquisición da lectoescritura en galego e fai desaparecer o uso do galego nos centros das zonas castelanfalantes.
- En primaria, ESO e Bac. estabelece un máximo do 50 % das materias en galego.
- Nos centros plurilingües o obxectivo é reducir este máximo ao 33 % en galego.
- Prohíbese ensinar en galego matemáticas, ciencia e tecnoloxía...
2010
Cando xa había un 16 % dos menores de 15 anos que non sabían falar galego, publícase este decreto, coñecido como “decreto contra o galego”, polo cal se reduce a súa presenza nas aulas (en moitos centros nin sequera se chega ás porcentaxes que marca o decreto).
- Promulgado pola Xunta, gobernada polo PP, en contra de toda a comunidade educativa, institucións culturais etc.
- Na educación infantil elimina a garantía da adquisición da lectoescritura en galego e fai desaparecer o uso do galego nos centros das zonas castelanfalantes.
- En primaria, ESO e Bac. estabelece un máximo do 50 % das materias en galego.
- Nos centros plurilingües o obxectivo é reducir este máximo ao 33 % en galego.
- Prohíbese ensinar en galego matemáticas, ciencia e tecnoloxía...
2010
Cando xa había un 16 % dos menores de 15 anos que non sabían falar galego, publícase este decreto, coñecido como “decreto contra o galego”, polo cal se reduce a súa presenza nas aulas (en moitos centros nin sequera se chega ás porcentaxes que marca o decreto).
Estando a lingua galega en grave retroceso, chégase á situación de que na ESO está prohibido o uso do galego nas materias de Matemáticas, Tecnoloxía e Física e Química, aínda que é posíbel impartilas nunha lingua estranxeira (inglés, alemán, ruso...).
- Promulgado pola Xunta, gobernada polo PP, en contra de toda a comunidade educativa, institucións culturais etc.
- Na educación infantil elimina a garantía da adquisición da lectoescritura en galego e fai desaparecer o uso do galego nos centros das zonas castelanfalantes.
- En primaria, ESO e Bac. estabelece un máximo do 50 % das materias en galego.
- Nos centros plurilingües o obxectivo é reducir este máximo ao 33 % en galego.
- Prohíbese ensinar en galego matemáticas, ciencia e tecnoloxía...
Desde a publicación deste último decreto aumentou a porcentaxe de rapaces que non saben falar galego, do 16 ao 23 %.
2008
2013
Avaliación do Consello de Europa
Avaliación do Consello de Europa
Nas novas avaliacións do cumprimento da Carta europea das linguas publicadas en 2012 e 2016 o Consello de Europa critican duramente estes cambios normativos impulsados polo PP na Xunta de Galiza.
Avaliación do Consello de Europa
Nas novas avaliacións do cumprimento da Carta europea das linguas publicadas en 2012 e 2016 o Consello de Europa critican duramente estes cambios normativos impulsados polo PP na Xunta de Galiza.
* Amosa a súa preocupación pola redución de aulas en galego "en todos os niveis" e insta "encarecidamente" á Xunta a impulsar o galego no ensino
Avaliación do Consello de Europa
Nas novas avaliacións do cumprimento da Carta europea das linguas publicadas en 2012 e 2016 o Consello de Europa critican duramente estes cambios normativos impulsados polo PP na Xunta de Galiza.
* Sinala que o obxectivo de reducir a presenza do galego a 1/3 « entra claramente en contradición cos compromisos escollidos polas autoridades de acordo coa Carta que esixe a educación predominantemente en galego».
* Amosa a súa preocupación pola redución de aulas en galego "en todos os niveis" e insta "encarecidamente" á Xunta a impulsar o galego no ensino
Avaliación do Consello de Europa
Nas novas avaliacións do cumprimento da Carta europea das linguas publicadas en 2012 e 2016 o Consello de Europa critican duramente estes cambios normativos impulsados polo PP na Xunta de Galiza.
* Sinala que o obxectivo de reducir a presenza do galego a 1/3 « entra claramente en contradición cos compromisos escollidos polas autoridades de acordo coa Carta que esixe a educación predominantemente en galego».
* Amosa a súa preocupación pola redución de aulas en galego "en todos os niveis" e insta "encarecidamente" á Xunta a impulsar o galego no ensino
* Lémbralle á Xunta que o decretazo 79/2010 contra o galego incumpre a Carta Europea das Linguas
Avaliación do Consello de Europa
Nas novas avaliacións do cumprimento da Carta europea das linguas publicadas en 2012 e 2016 o Consello de Europa critican duramente estes cambios normativos impulsados polo PP na Xunta de Galiza.
* Sinala que o obxectivo de reducir a presenza do galego a 1/3 « entra claramente en contradición cos compromisos escollidos polas autoridades de acordo coa Carta que esixe a educación predominantemente en galego».
* Amosa a súa preocupación pola redución de aulas en galego "en todos os niveis" e insta "encarecidamente" á Xunta a impulsar o galego no ensino
* Lémbralle á Xunta que o decretazo 79/2010 contra o galego incumpre a Carta Europea das Linguas
* Advirte de que a introdución doutras linguas non pode ir en detrimento da propia.
Os nenos galegos teñen o dereito a se expresaren en galego; só poderán exercer este dereito se saben falar en galego.
*
*
Os nenos galegos teñen o dereito a se expresaren en galego; só poderán exercer este dereito se saben falar en galego.
A Xunta de Galiza ten o deber de tomar as medidas legais coa intensidade necesaria para garantir a capacitación dos alumnos para que poidan exercer tal dereito.
*
*
Sentenza 87/1983 do Tribunal Constitucional respecto ao éuscaro.
Os nenos galegos teñen o dereito a se expresaren en galego; só poderán exercer este dereito se saben falar en galego.
A Xunta de Galiza ten o deber de tomar as medidas legais coa intensidade necesaria para garantir a capacitación dos alumnos para que poidan exercer tal dereito.
Tendo en conta a situación na que se atopa o galego, esa “intensidade necesaria” supón medidas, como estabelecía o Plan de Normalización do 2004, que van máis alá da igualdade de trato co castelán.
*
*
Sentenza 87/1983 do Tribunal Constitucional respecto ao éuscaro.
Afortunadamente, non todos os indicadores son negativos.
Afortunadamente, non todos os indicadores son negativos.
Nas últimas décadas o galego conquistou novos e prestixiosos espazos de uso que tradicionalmente lle foran vedados.
Afortunadamente, non todos os indicadores son negativos.
Nas últimas décadas o galego conquistou novos e prestixiosos espazos de uso que tradicionalmente lle foran vedados.
A galega demostrou ser unha sociedade dinámica en defensa da súa lingua, e cada vez demostra maior consciencia dos seus dereitos lingüísticos.
Afortunadamente, non todos os indicadores son negativos.
Nas últimas décadas o galego conquistou novos e prestixiosos espazos de uso que tradicionalmente lle foran vedados.
A galega demostrou ser unha sociedade dinámica en defensa da súa lingua, e cada vez demostra maior consciencia dos seus dereitos lingüísticos.
Que facer?
A nosa lingua é o sinal de identidade e a maior creación colectiva das galegas e galegos. Ten un grande valor para o conxunto da comunidade, non unicamente para os seus falantes.
O futuro do galego ten un final aberto que depende da nosa acción.
A nosa lingua é o sinal de identidade e a maior creación colectiva das galegas e galegos. Ten un grande valor para o conxunto da comunidade, non unicamente para os seus falantes.
O futuro do galego ten un final aberto que depende da nosa acción.
Se non queremos ser cómplices do seu declive, fagamos o posíbel para que goce de boa saúde.
A nosa lingua é o sinal de identidade e a maior creación colectiva das galegas e galegos. Ten un grande valor para o conxunto da comunidade, non unicamente para os seus falantes.
O futuro do galego ten un final aberto que depende da nosa acción.
Se non queremos ser cómplices do seu declive, fagamos o posíbel para que goce de boa saúde.
Reverter esta situación é tarefa de todas e todos, porén quen ten máis poder e competencias, a Xunta de Galiza, ten maior responsabilidade.
O 75 % pensa que no futuro o galego se utilizará tanto ou máis que na actualidade.
Opinión dos galegos sobre o uso da súa lingua no futuro
O 75 % pensa que no futuro o galego se utilizará tanto ou máis que na actualidade.
O primeiro paso para que un doente poida curarse é ter conciencia de que está enfermo para procurar remedio á súa doenza.
Opinión dos galegos sobre o uso da súa lingua no futuro
Promovamos a nosa lingua en todos os ámbitos:
Promovamos a nosa lingua en todos os ámbitos:
- FAMILIAR
Falemos galego na casa, sobre todo cos nenos, eles son o futuro da lingua.
Promovamos a nosa lingua en todos os ámbitos:
- FAMILIAR
Falemos galego na casa, sobre todo coas nenas e nenos, elas e eles son o futuro da lingua.
- SOCIAL
Cos amigos, no traballo, nas asociacións... En calquera ámbito colectivo, tratemos de utilizalo e que os escritos sexan en galego.
Difunde esta presentación para que o maior número de persoas coñezan o estado do galego.
- COMERCIAL
Solicitemos das compañías coas que temos contratados os servizos (electricidade, teléfono...) que nos atendan en galego. Fagámoslles saber que este é un criterio para contratarmos unha compañía ou outra.
- COMERCIAL
Solicitemos das compañías coas que temos contratados os servizos (electricidade, teléfono...) que nos atendan en galego. Fagámoslles saber que este é un criterio para contratarmos unha compañía ou outra.
- INSTITUCIONAL
Cando vaiamos ao médico, ao xulgado, ao colexio das nosas fillas e fillos, na declaración da renda... podemos utilizar a nosa lingua e pedir que nos atendan nela.
- COMERCIAL
Solicitemos das compañías coas que temos contratados os servizos (electricidade, teléfono...) que nos atendan en galego. Fagámoslles saber que este é un criterio para contratarmos unha compañía ou outra.
- INSTITUCIONAL
Cando vaiamos ao médico, ao xulgado, ao colexio das nosas fillas e fillos, na declaración da renda... podemos utilizar a nosa lingua e pedir que nos atendan nela.
- POLÍTICO
Votemos a partidos políticos que realmente promovan e actúen para repor e normalizar o galego, e non a aqueles que lexislen en contra del. Teñamos unha Xunta de Galiza que cumpra coa súa responsabilidade co galego.
A Mesa pola Normalización Lingüística fixo un chamado a todas as organizacións políticas para que impulsen a posta en marcha con urxencia e carácter inmediato de 6 medidas que se han de complementar con outras contempladas na Carta Europea das Linguas, ratificada en 2001 polo Estado Español, ou no Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega, aprobado en 2004 coa unanimidade do Parlamento Galego.
A Mesa pola Normalización Lingüística fixo un chamado a todas as organizacións políticas para que impulsen a posta en marcha con urxencia e carácter inmediato de 6 medidas que se han de complementar con outras contempladas na Carta Europea das Linguas, ratificada en 2001 polo Estado Español, ou no Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega, aprobado en 2004 coa unanimidade do Parlamento Galego.
Este plan debe ser punto de partida para a recuperación e reposición efectiva da nosa lingua a todos os niveis, tal como sinalaba a Declaración Unidade a prol da Normalización da Lingua Galega asumida teoricamente pola case totalidade de organizacións políticas con implantación no país.
Nas vindeiras eleccións fai que a nosa lingua conte
Nas vindeiras eleccións fai que a nosa lingua conte
O seu futuro tamén depende do teu voto