NU Research World Café 2026 "ควอนตัมที่ไม่เล็กอีกต่อไป"
อาคารอุทยานองค์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช
9 ธันวาคม 2025
นินนาท แดงเนียม (IF-NU)
"Macroscopic quantum tunneling" and "energy quantization" are the answers,
but what is the question?
pc: Nobel website
1
เคมีทั้งหมด
pc: Fabio Crameri
การส่องสว่างของดวงอาทิตย์
pc: NASA/Seán Doran
เลเซอร์
สมาร์ทโฟน?
pc: EThamPhoto
2
ทุกสสารประกอบด้วยอะตอม
ทุกอะตอมประพฤติตัว
ตามกฏควอนตัม
ทุกสสารประพฤติตัว
ตามกฏควอนตัม
แต่ไม่ใช่ทุกพฤติกรรมที่เป็นเอกลักษณ์ของควอนตัมจะแสดงออกมาในทุกระดับได้ เช่นการทะลุอุโมงค์ (tunneling) หรือ การซ้อนทับ (superposition) เชิงควอนตัม
3
ไม่ใช่กำแพงจริงๆ เป็นกำแพงของพลังงานศักย์
4
5
Dead OR Alive
Dead AND Alive
until observed
6
"If a tree falls in a forest and no one is around to hear it, does it make a sound?"
การซ้อนทับเชิงควอนตัมจะคงอยู่ได้ก็ต่อเมื่อไม่มีข้อมูล "รั่วไหล" ออกจากระบบนั้นๆ ไปยังโลกภายนอก
≈ ไม่มีการสูญเสียพลังงาน (dissipation)
↔ การเปลี่ยนแปลงในระบบผันกลับได้ (reversible)
7
Paik et al., Observation of High Coherence in Josephson Junction Qubits Measured in a Three-Dimensional Circuit QED Architecture, PRL 107, 240501 (2011).
Decoherence (การสูญเสียความเป็นควอนตัม)
8
Sir Anthony Leggett
(2003 Nobel Prize)
ปรากฏการณ์ที่มีอนุภาคจำนวนมากอยู่ในสถานะควอนตัมเดียวกันโดยไม่มีการสูญเสียพลังงาน เช่น ของเหลวยิ่งยวด (superfluid) หรือ กระแสไฟฟ้าในตัวนำยิ่งยวด (superconductor) ยังไม่ถือว่าแสดงพฤติกรรมควอนตัมในระดับมหภาค
9
สิ่งที่นับเป็นพฤติกรรมควอนตัมในระดับมหภาค
Nakamura et al., Coherent control of macroscopic quantum states in a single-Cooper-pair box, Nature 398, 786–788 (1999).
pc: Nobel website
10
11
Quantum superposition in pop culture