SITUACIÓN
DA
LINGUA GALEGA
O Instituto Galego de Estatística (IGE), dependente da Xunta de Galicia, realiza cada cinco anos enquisas sobre uso e coñecemento do galego. As últimas foron no 2013; os resultados, publicados no 2014, pódense consultar no enderezo:
Os datos que se utilizan nesta presentación, difundida pola plataforma Queremos Galego!, están extraídos dos resultados destas enquisas, non sendo os referidos á educación infantil.
Segundo o Estatuto de Autonomía
o galego e o castelán son linguas oficiais,
pero só o galego é a lingua propia de Galicia
Lingua na que se fala habitualmente
As cifras indican porcentaxe de falantes
As porcentaxes poden non sumar 100 debido:
- ó efecto do redondeo das cifras decimais
- a que hai persoas que non teñen como lingua habitual nin o galego nin o castelán
Para facilitar a análise os catro grupos de falantes imos reducilos a dous:
Lingua na que se fala habitualmente
Lingua na que se fala habitualmente
En 10 anos os que falan preferentemente en galego diminuíron nun 10 %, un descenso anual do 1%.
De seguir esa tendencia neste ano, no 2016, falaríase menos galego ca castelán.
Por primeira vez na Historia o galego deixa de ser a lingua maioritaria en Galicia.
Se segue a este ritmo o descenso do uso do galego, desaparecerá antes de que acabe o século.
É posible que xa nacese a última xeración de galegofalantes.
De seguir esa tendencia neste ano, no 2016, falaríase menos galego ca castelán.
Por primeira vez na Historia o galego deixa de ser a lingua maioritaria en Galicia.
Pero, pode unha lingua deixar de falarse?
O dálmata, unha lingua de Croacia, deixou de falarse a finais do século XIX. Cada ano morren por termo medio unhas 25 linguas
(1)
(1)
Claude Hagège: No a la muerte de las lenguas
Pero, pode unha lingua deixar de falarse?
Lingua na que se escribe habitualmente
Na expresión escrita o galego é aínda moito máis minoritario.
Lingua na que se fala habitualmente nas cidades
Despois da columna da media da poboación urbana, as cidades aparecen ordenadas segundo o seu número de habitantes.
Lingua na que se fala habitualmente nas cidades
No entorno urbano, onde maior é o dinamismo socioeconómico, a lingua galega é minoritaria.
Lingua na que se fala habitualmente nas cidades
A lingua galega é maioritaria en vilas e aldeas, zonas onde a poboación diminúe máis.
Lingua na que se fala habitualmente nas cidades
En Vigo e A Coruña, onde se concentra máis da metade da poboación urbana de Galicia, só 1 de cada 5 habitantes usa preferentemente o galego; en Ferrol, non pasan do 15 %.
Lingua habitual segundo a idade
Se reducimos a dous os grupos de falantes o gráfico sería:
Lingua habitual segundo a idade
Lingua habitual segundo a idade
Canto máis novos son os falantes, menos galego falan, chegando a que case a que só 1 de cada 4 menores de 15 anos usa preferentemente o galego.
Lingua habitual segundo a idade
Só nas persoas de máis de 50 anos o uso preferente do galego é maioritario (supera o 50 %).
Lingua habitual segundo a idade
A maioría das persoas que morren en Galicia son galegofalantes e a maioría dos nenos que nacen convértense en castelanfalantes.
Por que os máis novos non falan galego?
A resposta non é sinxela. Aquí sinálanse algunhas causas.
Por que os máis novos non falan galego?
Situación da lingua galega na educación infantil
Datos extraídos dos resultados da enquisa realizada por
A Mesa pola Normalización Lingüística para o curso 2015-16.
Lingua habitual nos centros de educación infantil das cidades
Lingua habitual nos centros de educación infantil das cidades
Non hai centros que desenvolvan as súas actividades sempre en galego;
pola contra, hai case un 40 % dos centros que as desenvolven sempre en castelán.
Lingua do material dos centros de educación infantil das cidades
Todos os centros utilizan materiais en castelán, o 88 % en inglés e só un 30 % en galego.
Lingua do material dos centros de educación infantil das cidades
Todos os centros utilizan materiais en castelán, o 88 % en inglés e só un 30 % en galego.
Ten maior presenza unha lingua estranxeira cá lingua propia de Galicia
A educación infantil é a etapa na que os nenos e as nenas comezan a socializarse, comezan a relacionarse con outras persoas fóra do ámbito familiar.
Se a lingua de socialización é o castelán, dificilmente empregarán o galego cando se relacionen con outros nenos.
A educación infantil é a etapa na que os nenos e as nenas comezan a socializarse, comezan a relacionarse con outras persoas fóra do ámbito familiar.
Así, aínda que dous nenos sexan de familias galegofalantes, nunha gardería na que só se fale en castelán, cando se relacionen entre eles farano en castelán, e abandonarán a lingua materna.
Se a lingua de socialización é o castelán, dificilmente empregarán o galego cando se relacionen con outros nenos.
A educación infantil é a etapa na que os nenos e as nenas comezan a socializarse, comezan a relacionarse con outras persoas fóra do ámbito familiar.
Os nenos de 5 a 14 anos, saben falar galego?
Os nenos de 5 a 14 anos, saben falar galego?
2013
Os nenos de 5 a 14 anos, saben falar galego?
2013
Case a metade (47 %) dos rapaces menores de 15 só falan castelán*, e destes, a metade (23 %) non saben falar galego.
* Véxase "Lingua habitual segundo a idade"
É inadmisible que case ¼ parte dos rapaces non saiban falar na lingua oficial e propia de Galicia.
Como é posible que rapaces galegos que estudan galego en
todos os anos da educación obrigatoria non saiban falar galego?
É inadmisible que case ¼ parte dos rapaces non saiban falar na lingua oficial e propia de Galicia.
Para moitos rapaces —e tamén en moitos ámbitos sociais— a lingua propia de Galicia ten a consideración dunha lingua estranxeira ou dunha lingua morta (coma o latín, que se estuda pero non se fala).
(3)
Concepto de lingua morta de Claude Hagège, No a la muerte de las lenguas
(2)
Declaración conxunta sobre o futuro da lingua e da cultura galegas dos Departamentos de Filoloxía Galega da tres universidades galegas.
(2)
(3)
É inadmisible que case ¼ parte dos rapaces non saiban falar na lingua oficial e propia de Galicia.
Como é posible que rapaces galegos que estudan galego en
todos os anos da educación obrigatoria non saiban falar galego?
Un pouco de historia
2004
Un pouco de historia
2004
Un pouco de historia
- Trata de conseguir para o galego máis funcións sociais e máis espazos de uso.
2004
Un pouco de historia
- Trata de conseguir para o galego máis funcións sociais e máis espazos de uso.
- Para o ensino entre 6 e 18 anos, propón que se impartan, como mínimo, o 50% das materias en lingua galega.
2004
Un pouco de historia
- Trata de conseguir para o galego máis funcións sociais e máis espazos de uso.
- Para o ensino entre 6 e 18 anos, propón que se impartan, como mínimo, o 50 % das materias en lingua galega.
- Aprobado polo Parlamento de Galicia por unanimidade (PP, PSOE e BNG).
2004
2007
Un pouco de historia
- Trata de conseguir para o galego máis funcións sociais e máis espazos de uso.
- Para o ensino entre 6 e 18 anos, propón que se impartan, como mínimo, o 50 % das materias en lingua galega.
- Aprobado polo Parlamento de Galicia por unanimidade (PP, PSOE e BNG).
2004
2007
Un pouco de historia
- Trata de conseguir para o galego máis funcións sociais e máis espazos de uso.
- Para o ensino entre 6 e 18 anos, propón que se impartan, como mínimo, o 50 % das materias en lingua galega.
- Aprobado polo Parlamento de Galicia por unanimidade (PP, PSOE e BNG).
- Desenvolve o PXNL no ensino.
- Promulgado pola Xunta, gobernada por PSOE e BNG.
2004
2007
Un pouco de historia
2008
- Trata de conseguir para o galego máis funcións sociais e máis espazos de uso.
- Para o ensino entre 6 e 18 anos, propón que se impartan, como mínimo, o 50 % das materias en lingua galega.
- Aprobado polo Parlamento de Galicia por unanimidade (PP, PSOE e BNG).
- Desenvolve o PXNL no ensino.
- Promulgado pola Xunta, gobernada por PSOE e BNG.
- Trata de conseguir para o galego máis funcións sociais e máis espazos de uso.
- Para o ensino entre 6 e 18 anos, propón que se impartan, como mínimo, o 50 % das materias en lingua galega.
- Aprobado polo Parlamento de Galicia por unanimidade (PP, PSOE e BNG).
2004
2007
- Desenvolve o PXNL no ensino.
- Promulgado pola Xunta, gobernada por PSOE e BNG.
Un pouco de historia
2008
Polo pouco tempo transcorrido, a influenza do decreto do 2007 nos datos do 2008 é irrelevante.
2010
2010
- 50 % das materias en galego e 50 % en castelán.
2010
- Nos centros plurilingües:
- 33 % en galego
- 33 % en castelán
- 33 % en ling. estranxeira.
- 50 % das materias en galego e 50 % en castelán.
2010
- Promulgado pola Xunta, gobernada polo PP.
- Nos centros plurilingües:
- 33 % en galego
- 33 % en castelán
- 33 % en ling. estranxeira.
- 50 % das materias en galego e 50 % en castelán.
2010
Cando xa había un 16 % dos menores de 15 anos que non sabían falar galego, publícase este decreto, coñecido como “decreto do galego”, polo cal se reduce a súa presenza nas aulas (en moitos centros nin sequera se chega ás porcentaxes que marca o decreto).
- Promulgado pola Xunta, gobernada polo PP.
- Nos centros plurilingües:
- 33 % en galego
- 33 % en castelán
- 33 % en ling. estranxeira.
- 50 % das materias en galego e 50 % en castelán.
2010
Cando xa había un 16 % dos menores de 15 anos que non sabían falar galego, publícase este decreto, coñecido como “decreto do galego”, polo cal se reduce a súa presenza nas aulas (en moitos centros nin sequera se chega ás porcentaxes que marca o decreto).
Estando a lingua galega en grave retroceso, chégase á situación de que na ESO está prohibido o uso do galego nas materias de Matemáticas, Tecnoloxía e Física e Química, aínda que é posible impartilas nunha lingua estranxeira (inglés, alemán, ruso...).
- Promulgado pola Xunta, gobernada polo PP.
- Nos centros plurilingües:
- 33 % en galego
- 33 % en castelán
- 33 % en ling. estranxeira.
- 50 % das materias en galego e 50 % en castelán.
2010
Cando xa había un 16 % dos menores de 15 anos que non sabían falar galego, publícase este decreto, coñecido como “decreto do galego”, polo cal se reduce a súa presenza nas aulas (en moitos centros nin sequera se chega ás porcentaxes que marca o decreto).
Estando a lingua galega en grave retroceso, chégase á situación de que na ESO está prohibido o uso do galego nas materias de Matemáticas, Tecnoloxía e Física e Química, aínda que é posible impartilas nunha lingua estranxeira (inglés, alemán, ruso...).
2013
- Promulgado pola Xunta, gobernada polo PP.
- Nos centros plurilingües:
- 33 % en galego
- 33 % en castelán
- 33 % en ling. estranxeira.
- 50 % das materias en galego e 50 % en castelán.
2010
- Promulgado pola Xunta, gobernada polo PP.
Cando xa había un 16 % dos menores de 15 anos que non sabían falar galego, publícase este decreto, coñecido como “decreto do galego”, polo cal se reduce a súa presenza nas aulas (en moitos centros nin sequera se chega ás porcentaxes que marca o decreto).
Estando a lingua galega en grave retroceso, chégase á situación de que na ESO está prohibido o uso do galego nas materias de Matemáticas, Tecnoloxía e Física e Química, aínda que é posible impartilas nunha lingua estranxeira (inglés, alemán, ruso...).
Desde a publicación deste último decreto aumentou a porcentaxe de rapaces que non saben falar galego, do 16 ó 23 %.
2013
- Nos centros plurilingües:
- 33 % en galego
- 33 % en castelán
- 33 % en ling. estranxeira.
- 50 % das materias en galego e 50 % en castelán.
Os nenos galegos teñen o dereito a expresarse en galego; só poderán exercer este dereito se saben expresarse en galego.
Os nenos galegos teñen o dereito a expresarse en galego; só poderán exercer este dereito se saben expresarse en galego.
(4)
Sentenza 87/1983 do Tribunal Constitucional respecto ó éuscaro.
A Xunta de Galicia ten o deber de tomar as medidas legais coa intensidade necesaria para garantir a capacitación dos alumnos para que poidan exercer tal dereito.
(4)
Os nenos galegos teñen o dereito a expresarse en galego; só poderán exercer este dereito se saben expresarse en galego.
A Xunta de Galicia ten o deber de tomar as medidas legais coa intensidade necesaria para garantir a capacitación dos alumnos para que poidan exercer tal dereito.
Tendo en conta a situación na que se atopa o galego, esa “intensidade necesaria” supón medidas, como establecía o Plan de Normalización do 2004, que van máis alá da igualdade de trato co castelán.
(4)
(4)
Sentenza 87/1983 do Tribunal Constitucional respecto ó éuscaro.
Que facer?
Unha lingua pode morrer pero tamén se pode evitar a súa desaparición.
A nosa lingua é o sinal de identidade e a creación cultural máis importante que temos como galegos.
Unha lingua pode morrer pero tamén se pode evitar a súa desaparición.
A nosa lingua é o sinal de identidade e a creación cultural máis importante que temos como galegos.
Se non queremos ser cómplices da súa morte, fagamos o posible para conservala e que goce de boa saúde.
Reverter esta situación é tarefa de todos, pero quen ten máis poder, a Xunta de Galicia, ten maior responsabilidade.
O 75 % pensa que no futuro o galego se utilizará tanto ou máis que na actualidade.
Opinión dos galegos sobre o uso da súa lingua no futuro
O 75 % pensa que no futuro o galego se utilizará tanto ou máis que na actualidade.
O primeiro paso para que un doente poida curarse é ter conciencia de que está enfermo para procurar remedio á súa doenza.
Opinión dos galegos sobre o uso da súa lingua no futuro
Opinión dos galegos sobre o uso da súa lingua no futuro
O 75 % pensa que no futuro o galego se utilizará tanto ou máis que na actualidade.
O primeiro paso para que un doente poida curarse é ter conciencia de que está enfermo para procurar remedio á súa doenza.
A maioría da sociedade galega non ten conciencia da grave situación na que se atopa a súa lingua.
Promovamos a nosa lingua en todos os ámbitos:
Promovamos a nosa lingua en todos os ámbitos:
- FAMILIAR
Falemos galego na casa, sobre todo cos nenos, eles son o futuro da lingua.
Promovamos a nosa lingua en todos os ámbitos:
- FAMILIAR
Falemos galego na casa, sobre todo cos nenos, eles son o futuro da lingua.
- SOCIAL
Cos amigos, no traballo, nas asociaciacións... En calquera ámbito colectivo, tratemos de utilizalo e que os escritos sexan en galego.
Difunde esta presentación para que o maior número de persoas coñezan o estado do galego.
- COMERCIAL
Solicitemos das compañías coas que temos contratados os servizos (electricidade, teléfono...) que nos atendan en galego. Fagámoslles saber que este é un criterio para contratarmos unha compañía ou outra.
- COMERCIAL
Solicitemos das compañías coas que temos contratados os servizos (electricidade, teléfono...) que nos atendan en galego. Fagámoslles saber que este é un criterio para contratarmos unha compañía ou outra.
- INSTITUCIONAL
Cando vaiamos ó médico, ó xulgado, ó colexio dos nosos fillos, na declaración da renda... podemos utilizar a nosa lingua e pedir que nos atendan nela.
- COMERCIAL
Solicitemos das compañías coas que temos contratados os servizos (electricidade, teléfono...) que nos atendan en galego. Fagámoslles saber que este é un criterio para contratarmos unha compañía ou outra.
- INSTITUCIONAL
Cando vaiamos ó médico, ó xulgado, ó colexio dos nosos fillos, na declaración da renda... podemos utilizar a nosa lingua e pedir que nos atendan nela.
- POLÍTICO
Votemos a partidos políticos que protexan e que promovan o galego, e non a aqueles que lexislen en contra del. Que teñamos unha Xunta de Galicia que cumpra coa súa responsabilidade co galego.
Nas vindeiras eleccións fai que a nosa lingua conte
Nas vindeiras eleccións fai que a nosa lingua conte
O seu futuro tamén depende do teu voto