Uvod u osnovne tehnike lemljenja
Lovro Orešković
21.12.2016
Lemljenje
Meko lemljenje - spajanje materijala pomocu rastaljenog treceg metala tj. lema. Kod mekog lemljenja taliste lema je nize od 450ºC.
Tinol
- Tinol tj. lem je zica legure kositra i olova u sredini koje se nalazi flux. Njom mehanicki i elektricki spajamo druge metale
- Za razlicite upotrebe koriste se razliciti omjeri elemenata unutar legure
- U elektronici se uglavnom koristi 60/40 ili 63/37 (Sn/Pb) tinol koji ima taliste nesto ispod 200 ºC
- Tinol omjera 63/37 je eutektican - odmah prelazi iz krutog u tekuce stanje.
- Postoje i bezolovni lemovi
FLUX
- Ima nekoliko uloga:
- "Cisti" tj. deoksidira podrucje na kojem ga zagrijavanmo
- Pospjesuje "tok" tinola, lakse se tinol "razlije"
- Obratiti pozornost na razlicite flukseve tj. osnovnu razliku izmedu kiselog fluksa i "rosin" fluksa. Kiseli fluks nastavi izjedati plocicu i elemente nakon koristenja i u biti nebi ga trebali koristiti u elektronici
- Mozemo ga jos dodatno dodavati (SMD, popravljanje lema ..)
Osnovi tok lemljenja
- Sve treba biti cisto i spremno za lemljenje (bakar na plocici sto manje oksidiran, vrh lemilice cist itd.)
- Ako je moguce podesavati temperaturu lemilice postaviti ju na ~350ºC.
- Spuzvica treba biti vlazna ali ne mokra
- Zagrijati nozicu i pad oko nozice
- Dodati malo tinola
- Jos malo zagrijavati (~1-2 sek) i dopusititi da se tinol razlije
- Dignuti lemilicu i dopustiti da se tinol ohladi
- Dok se tinol hladi ne dozvoliti da se bilo koji od djelova pomakne
Potrebno je naći najlakši način za mehanički fiksirati komponentu koju želimo zalemiti
- Koristiti dodatnog fluxa ako je potrebno (fluxa nije nikada previse!)
- Tinola često je previše
Lemljenje pasivnih smd komponenata
Komponentu fiksiramo tako da loše zalemimo jedan pad
- Sada je komponenta fiksirana
- Zalemimo drugi pad
- Te dodamo malo flux-a i prelemimo drugi pad
Lemljenje smd komponenti sa vise nozica
- Komponentu fiksiramo tako da loše zalemimo jednu nožicu
- Zatim zalemimo dijametralnu nožicu
- Polemimo ostatak, te ponovno prelemimo sa jos malo fluxa nozice kojima smo fiksirali komponentu.
- Ovisno o "pitchu" (udaljenosti nožica) i kvaliteti plocice mozemo lemiti nekoliko nožica odjednom
Lemljenje QFN komponenti (bez nozica)
- Najlakse su za zalemiti makar ih se ljudi najviše boje
- Fiksiramo komponentu sa pincetama
- Prije nego sto smo ju fiksirali dodamo dovoljno flux-a
- Provjerimo da je komponenta na pravom mjestu
- Na vrh lemilice stavimo tinola te prođemo po svim stranama komponente
Lemljnje Zica
- Potrebno je prvo kvaliteno odizolirati žicu (sjekaća klješta okrenuti na pravu stranu ili to napraviti skalpelom )
- "Zašarafiti" licne na pravu stranu (tako da se žica ufrću u samu sebe, uglavnom u smjeru kazaljke na satu )
- Prije lemljenja krajeva žica jednu na drugu, prvo krajeve zalemiti same
- Osigurati žice kod lemljenja tako da se ne nemogu pomaknuti
- Ne zaboraviti nataknuti bužir na žicu prije lemljenja
Lose zalemljeni Padovi
Odlemljivanje
- Solder wick
- Rucna "pumpica"
- Specijalizirane lemilice za odlemljivanje
- Lemilice sa vakumom
- Puhalice na vrući zrak
Odlemljivanje puhalicom na vruci zrak
- Jednostavno je ali treba paziti na nekoliko stvari
- bitno je ne pregrijati komponete (čuvati se losih kineskih puhalica bez regulacije )
- ne postoji jednoznačno određena temperatura lemilice, jer ovisi i o brzini zraka
- neće sav tinol preći u tekuće stanje u istom trenutku, pa je potrebno paziti da ne otkinemo pad sa pločice dižući komponentu