Engels

IJslands

Noors

Duits

N Ndl

Zweeds

B Ndl

Deens

taalverwantschap

TAALVERWANTSCHAP

wb. p. 22

oefening 1

fonologisch

Ndl tweeklank "ui" => Dts/Eng "au"

andere paren: eet/eat, Glas/glass

morfologisch

gebruik van lidwoorden - aanduiding meervoud

uitgang 3de persoon enkelvoud

SYNTACTISCH

vaste volgorde in Ndl/Dts hoofdzin:  onderwerp, pv, lv/ndng (SVO) vaste volgorde in Ndl/Dts bijzin: onderwerp, lv/ndng, pv (SOV)
vaste volgorde in Eng hoofd- en bijzin: onderwerp, pv, lv/ndng (SVO)
S: subject, V: verb, O: object

wb. p. 22

oefening 2

bepaalde lidwoorden

Ndl: 2 - Dts: 3 - Eng: 1

 

Naamvallen

Ndl: geen - Dts: 4 - Eng: geen

maar: Eng en Ndl hebben nog resten!

regelmatige ww's in o.t.t.

Ndl: 3, Dts: 4, Eng: 2

NORMALE WOORDVOLGORDE

Ndl en Dts: SVO in hoofdzin, SOV in bijzin

Eng: SVO in hoofdzin en bijzin

werkwoorden

Ndl, Dts en Eng: sterke en zwakke werkwoorden

adjectief

Ndl: licht verbogen - Dts: doorgedreven verbogen

Eng: niet verbogen

NDL DUITS ENGELS ZWEEDS DEENS NOORS
boek Buch book bok bog bok
dag Tag day dag dag dag
geven geben give giva give gi
hand Hand hand hand hånd hånd
wij wir we vi vi vi

Centrale woordenschat/Erfwoordenschat: woordenschat voor alledaagse, concrete zaken: getallen, fauna, flora, lichaamsdelen, verwanten, weersomstandigheden, basishandelingen enz.

taalverwantschap

"Een erfwoord van een taal is een woord dat geërfd is uit de woordenschat van de taal of talengroep waar het woord van afstamt. Als tussen de centrale woordenschat of erfwoordenschat van twee talen regelmatige overeenkomsten in klank en vorm optreden, spreken we van taalverwantschap." (wb. p. 24)

taalverwantschap

"We spreken van taalverwantschap als twee taalvariëteiten die we nu als afzonderlijke talen beschouwen historisch gegroeid zijn uit dezelfde taal, al dan niet met verschillende variëteiten tussenin."

dialecten

"Een dialect is een taalvariëteit die gekenmerkt wordt
door een beperkt geografisch bereik."

dialectKAARTEN

"Het bereik van dialecten of dialectische taalelementen
kan worden uitgezet op dialectkaarten."

MIDDELNEDERLANDS

Vlaamse benaming: Dietsch

Limburgse benaming: Duutsch

Engelse benaming voor Nederlands: Dutch

Duitse benaming voor Duits: Deutsch

De benratherlinie

wb. p. 29

oefening 11a en 11b

de hoogduitse klankverschuiving

"Taalkundigen veronderstellen dat vanaf 500 na Christus in het West-Germaanse taalgebied vanuit het zuiden een verandering van klanken begon. Later heeft men die klankverschuiving Tweede of Hoogduitse klankverschuiving genoemd.

West-Germaans
/p/
/t/
/k/
Hoogduits
/pf/ en /f/
/ts/ en /s/
/kχ/ en /χ/

FONETISCH SCHRIFT

Fonetisch schrift bevat een teken voor alle klanken waarvan we weten dat het menselijke spraakorgaan ze kan produceren. Meestal gebruikt men het
International Phonetic Alphabet (IPA).

Notatie: [t] of <t>

FONemen

Fonemen zijn de klanken die een taal gebruikt om woorden te vormen. Elke taal heeft haar eigen set fonemen.

Notatie: /t/

(zie handboek p. 498)

De benratherlinie

Nederlands moeder
mam
tuin
(boom)gaard(e)
water drie
Duits Mutter Garten Wasser drei
Frans mère jardin l'eau trois
Engels mother
mum
garden water three
Latijn mater hortus aqua tre
Schots màthair gàrradh uisge tri
Russisch matb sad
-grad (Leningrad)
vody
(wodka)
tri
Sanskriet matar aaraama
udyaana
udan trayah
trini
Litouws motina sodas vanduo trys
Hindi Māṁ Udyāna Pānī Tīna
Nederlands moeder nacht neus drie
Duits Muter Nacht Nase drei
Engels mother night nose three
Zweeds moder natt näsa tre
Frans mère nuit nez trois
Italiaans madre notte naso tre
Pools matka noc nos trzy
Russisch matj noch nos tri
Baskisch ama gal südür hirur
Fins äiti nenä kolme
Hongaars anya éjszaka orr három
Turks anne gece burun üç
Nederlands moeder
mam
tuin
(boom)gaard(e)
water drie
Duits Mutter Garten Wasser drei
Frans mère jardin l'eau trois
Engels mother garden water three
Latijn mater hortus aqua tre
Schots màthair gàrradh uisge tri
Russisch matb sad
-grad (Leningrad)
vody
(wodka)
tri
Sanskriet matar aaraama
udyaana
udan trayah
trini
Litouws motina sodas vanduo trys
Hindi Māṁ Udyāna Pānī Tīna
Indo-Europees *méhtēr *ghor-to- *wódr̥ *treies

de Indo-europese stamtaal

"Onder meer de Germaanse, Romaanse (of Italische) en Slavische talen stammen af van één enkele stam- of oertaal, die meer dan 5000 jaar geleden werd 'gesproken' in een gebied dat zich uitstrekte van Europa tot Indië, en die we daarom het (Proto-)Indo-Europees." (wb. p. 25, hb. p. 556)

de Indo-europese TAALFAMILIE

"De Indo-Europese taalfamilie is de grootste en meest invloedrijke ter wereld. Men onderscheidt twee grote groepen binnen het Indo-Europees: de kentumtalen en de satemtalen, naar het woord voor 'honderd', dat in het Latijn centum en in het Avestisch (een oude Indische taal) satem luidt. Tot de kentumtalen behoren de Germaanse talen, het Grieks, het Italisch en het Keltisch. Tot de stemtalen behoren de Baltische talen, de Slavische talen, de Indische talen en de Iraanse talen." (wb. p. 26)

als de lente komt

  • lees de tekst in je werkboek p. 27
  • markeer terwijl je leest de kern van elke paragraaf
  • vul het schema in je werkboek p. 28 aan

wb. p. 23

oefening 4

VALSE VRIENDEN

"Woorden die qua vorm op een woord uit een andere taal lijken, maar niet dezelfde betekenis hebben, noemen we valse vrienden (faux amis, false friends, falsche Freunde). Meestal leiden zulke woordparen tot verwarring, wat zich uit in versprekingen, vertaalfouten of verkeerd begrijpen. Soms veroorzaken ze een humoristisch effect."

meneer, wat moeten we nu eigenlijk kennen?

OVERZICHT lessen

oef. 1 en 2 => talen tonen gelijkenissen => taalverwantschap
Germaanse talen: taalverwantschap doorheen tijd en ruimte
ruimte: dialecten en dialectkaarten => kerngebieden en tussenzones
             => terraslandschap van dialecten tussen Nederlands en Duits
             => Benratherlinie

vb. evolutie in Germaanse talen: Hoogduitse klankverschuiving
             => Benratherlinie

Germaanse talen => Germaans => Indo-Europese stamtaal (ontdekt o.m. door erfwoordenschat) => Indo-Europese talengroep: evolutie en territorium

voorbeeld evolutie in Indo-Germaans: 'lente'

valse vrienden: verraderlijke gelijkenissen tussen woorden

OVERZICHT leerstof

Volgende basisbegrippen:

   Valse vrienden
   Taalverwantschap
   Erfwoordenschat/Centrale woordenschat
   Germaanse talen
   Indo-Europese stamtaal
   Indo-Europese taalfamilie
   Hoogduitse klankverschuiving
   Fonetisch schrift en fonemen
   Dialecten en dialectkaarten
   Terraslandschap dialecten tussen Nederlands en Duits
   Benratherlinie
  

OVERZICHT leerstof

Je kan talen vergelijken (op klankniveau, woordniveau, en zinsniveau , alsook m.b.v. woordenschat).

Je kan voorbeelden geven van Indo-Europese en Germaanse talen.

Volgende begrippen en woorden kan je correct hanteren:
fonologie, morfologie, syntaxis, naamvallen, SVO/SOV-talen, 'verbuigen'

  

Made with Slides.com