Trong lịch sử hình thành trái đất, cuộc “mây mưa ân ái” đầu tiên có lẽ diễn ra cách đây 1,2 tỷ năm. Trong khi hành tinh xanh nơi đang chứa hơn 7 tỷ con người đã từng có thời gian “trắng bóc” như một quả cầu tuyết như một số vệ tinh của sao Mộc. Đáng ngạc nhiên thay, sự sống vẫn nảy mầm từ những nơi như thế.
Sự kiện trọng đại đầu tiên của một hành tinh dĩ nhiên là khi nó “cất tiếng khóc”. Bắt đầu từ một đám bụi khí và đá nằm rải rác quanh Mặt trời vốn còn rất trẻ, Trái đất đã lớn từ khi các khối đá va chạm vào nhau và có khối lượng đủ lớn để hấp dẫn các bụi khí xung quanh dưới tác dụng của lực hấp dẫn. Vệ tinh duy nhất của Trái đất, Mặt trăng, ra đời không lâu ngay sau đó. Người ta cho rằng một tiểu hành tinh đã va chạm mạnh với Trái đất khiến các mảnh vỡ văng ra xung quanh và dần dần hội tụ thành “chị Hằng” xoay quanh “ông Địa”.
Kết quả phân tích đá Mặt trăng cho thấy Mặt trăng và Trái đất có cùng nguồn gốc do thành phần hoá học tương đương nhau
Không ai biết tế bào đầu tiên ra đời vào thời điểm nào. Song mẫu hoá thạch lâu đời nhất từng được ghi nhận có tuổi đời 3,5 tỷ năm. Như vậy mầm sống đầu tiên có lẽ đã xuất hiện từ trước đó, song chắc chắn không phải lúc tinh cầu này vẫn còn là một hòn lửa đỏ với hàng tá thiên thạch liên tục “dội bom” lên nó. Người ta cho rằng mầm sống đầu tiên đã bắt đầu từ những mạch nước kiềm (alkaline) nóng ấm nằm dưới đáy các đại dương, hoặc ở trên mặt biển, hoặc trên đất liền.
Vẫn còn thiếu khá nhiều dữ kiện để chúng ta có thể biết mầm sống đầu tiên trông như thế nào
Dù nhân loại chỉ mới bắt đầu sử dụng quang năng trong mấy chục năm gần đây nhưng bà mẹ tự nhiên đã biết đến điều đó từ rất sớm. Dĩ nhiên, mọi sự sống cần phải có năng lượng và nguồn năng lượng gần gũi Trái đất nhất chính là Mặt trời. Những vi sinh vật đầu tiên đã tiến hoá dưới những tia nắng, tận dụng nguồn năng lượng từ các photon để tổng hợp ra đường từ những phân tử đơn giản. Nhân loại gọi tiến trình đó là sự quang hợp (photosynthesis).
Nhưng khác với các loài thực vật trong hôm nay, các vi sinh đầu tiên không “thải” ra khí oxy và vì thế, bầu khí quyển Trái Đất lúc đấy vẫn “độc hại” với con người và các loài vật khác.
Mặc dù rất cứng và có vẻ “bất biến”, song vỏ của Trái đất lại là những “tảng băng trôi” trên những lớp magma nóng chảy. Đôi khi các “tảng băng” va chạm vào nhau và một phần của tảng này “chìm dưới” tảng còn lại. Quá trình này được gọi là sự kiến tạo mảng (plate tectonics) hay sự trôi dạt của các lục địa. Đại lục đầu tiên trên Trái đất, được gọi là Ur, đã được tạo ra từ tiến trình trên