Nepnieuws

Stern de Pagter

Fontys Hogeschool Journalistiek (FHJ)

s.depagter@fontys.nl

Wat gaan we bespreken?

  • Introductie: wat is nepnieuws?
    • Waarom is het er?
    • Hoe herken je het?
    • Beeldmanipulatie
  • Nepnieuws bestrijden:
    • Factchecken
    • Mediawijsheid
    • Hoe zorg je dat je er zelf niet in trapt?

Wie zijn wij?

Vertrouwen jullie het nieuws?

Waarom wel/niet?

https://nos.nl/artikel/2386254-onderzoek-vertrouwen-in-nieuws-in-afgelopen-coronajaar-toegenomen

Wat is nepnieuws eigenlijk?

bron: First Draft News

Misinformatie

bron: https://factory.fhj.nl/middellandse-zee-de-gevaarlijkste-poort-van-europa/
https://factory.fhj.nl/regering-dwingt-media-niet-om-het-rivm-te-sparen/

Verschil is vaak niet duidelijk: is het bewust?

Desinformatie?

bron: https://factory.fhj.nl/advertentie-vuurwerkbranche-gebruikt-misleidende-cijfers/

Waarom wordt nepnieuws (bewust) verspreid:

 

Geld

  • Clickbait
  • Advertentie-inkomsten of indirect

 

Ideologische overtuiging

(verspreiden van een boodschap)

Persoonlijke keuzes en wereldbeeld worden beïnvloed door wat we lezen/kijken/horen

Waarom is dat een probleem?

Hoe ontstaat nepnieuws?

  • Uit context gehaald
https://www.knack.be/nieuws/factcheck/factcheck-nee-deze-video-toont-geen-instortende-profvoetballer-na-coronavaccin/article-longread-1825557.html?cookie_check=1644147362
  • Je mist de helft van het verhaal
  • Het is niet zwart/wit
https://www.knack.be/nieuws/factcheck/factcheck-ja-deze-beelden-zijn-echt-maar-ze-tonen-een-sanatorium/article-longread-1826667.html

Gebrek aan informatie = ruimte voor speculatie

Kenmerken nepnieuws:

  • Maakt misbruik van emotionele reactie
  • Goed deelbaar
  • Beperkte informatie (missende context)

Sociale media spelen centrale rol

Moeten zij dan niet meer doen om dit tegen te gaan?

  • Herkennen is lastig
  • Wetgeving is ingewikkeld
  • Censuur

Beeldmanipulatie

Sensity.ai

Technologie = vriend en vijand

Deepfakes

Wat is het verschil?

Bron: https://www.washingtonpost.com/world/2019/09/26/canadas-green-party-shared-photo-its-leader-with-reusable-cup-it-was-fake/

Factcheckers

341 organisaties in 102 landen

https://www.poynter.org/coronavirusfactsalliance/

Iets checken in drie stappen:

  1. Ga terug naar de bron
  2. Klopt het volgens die bron?
  3. Klopt het volgens andere bronnen?

Het draait om het vinden van context!

Is factchecken wel

de oplossing?

Bron: https://www.snopes.com/fact-check/shark-street-hurricane/

Blijft steeds weer opduiken

Beperkingen van factchecken

  • Beperkt bereik
  • Beperkte impact (niet altijd overtuigend)
  • Factcheckers kunnen niet alles checken

Mediawijsheid

Educatie enorm belangrijk

  • Bewustwording

  • Zelf nepnieuws kunnen herkennen

  • Voorkomen is beter dan genezen

Tips:

  • Check de bron! Zit er een linkje bij?
  • Lees/bekijk het voor je het deelt
    • Weet je het hele verhaal?
  • Wees kritisch. Waarom krijg je dit nu voorgeschoteld?
    • Roept dit een sterke emotie op? Kan dat bewust zijn?
  • Voorkom zwart-witdenken (context)
  • Rapporteren helpt 

Bedankt voor jullie aandacht?

 

Vragen?

s.depagter@fontys.nl

Made with Slides.com