Substancja, a ciało fizyczne

Ciałem fizycznym nazywamy rzeczy, które nas otaczają

Przykłady ciał fizycznych:

Substancja -  materiał z którego jest zbudowane ciało fizyczne

Ciała fizyczne

Substancje

IGLO

WATA CUKROWA

SOPEL LODU

WODA

CUKIER

WODA

Podział substacji

Substancja złożona

tlenek żelaza III

Substancja prosta

jod

Substancje proste to pierwiastki chemiczne,
a substancje złożone to związki chemiczne

Pierwiastek chemiczny

Pojęcie pierwiastka chemicznego wprowadził w II połowie XVII wieku angielski uczony Robert Boyle.

Znane dziś pierwiastki występujące w przyrodzie zostały odkryte do 1925 roku. W miarę postępu nauki otrzymywano  nowe pierwiastki.

Nazwy pierwiastków

• nazw państw: na przykład polon otrzymał swoją nazwę na cześć Polski, gdzie urodziła się Maria Skłodowska-Curie. To ona otrzymała ten pierwiastek jako pierwsza.
• nazw ciał niebieskich: na przykład hel ( z greckiego helios – słońce)
• imion bogów i postaci mitologicznych: na przykład niob
• nazwisk wybitnych uczonych: na przykład kiur – nazwa nadana na cześć odkryć Marii Skłodowskiej-Courie i jej męża Piotra.
• Właściwości pierwiastków: na przykład fosfor zawdzięcza swoją nazwę temu, że jedna z jego odmian świeci w ciemności ( phosphorus oznacza „niosący światło”)

Nazwy pierwiastków pochodzą m.in od:

Symbole pierwiastków

Obecnie stosowaną symbolikę wprowadził w 1815 roku Jacob Berzelius.

Symbol chemiczny pierwiastka jest umownym międzynarodowym zapisem danego pierwiastka. Tworzy się go od pierwszej litery jego nazwy łacińskiej. Jeżeli nazwy kilku pierwiastków zaczynają się na tę samą literę, to do pierwszej wielkiej litery dodaje się drugą lub dalszą małą literę. Na przykład magnez – Mg – Magnesium.

Atom i masa cząteczkowa

Atom jest to najmniejsza część pierwiastka zachowująca wszystkie jego właściwości, biorąca udział w reakcjach chemicznych 

Masa cząsteczkowa danego związku chemicznego jest sumą mas poszczególnych atomów wchodzących w skład tego związku 

Jednostka masy

Jednostką masy jest UNIT (u)

1 unit (u) = 1/2 masy atomu węgla, dokładnie izotopu węgla

Izotopy są to odmiany tego samego pierwiastka różniące się między sobą liczbą neutronów w jądrze atomowym, więc różnią się liczbą masową

Podział iotopów

• naturalne to takie które występują w przyrodzie
• sztuczne to izotopy otrzymywane przez człowieka

ZE WZGLĘDU NA POCHODZENIE:

• trwałe to takie ,których jądra nie ulegają przemianom jądrowym
• promieniotwórcze to izotopy których jądra ulegają przemianom jądrowym

ZE WZGLĘDU NA TRWAŁOŚĆ IZOTOPÓW:

Budowa atomu

Atomy każdego pierwiastka zbudowane są z jądra ,które znajduje się w środku atomu .Jądro otoczone jest chmura elektronów .
W skład jądra atomowego wchodzą cząstki elementarne :protony i neutrony .Atom ,którego jądro ma określona liczbę protonów i neuronów ,nazywamy nuklidem .W różnych odległościach od jądra atomowego poruszają się elektrony ,które tworzą tzw. Powłoki elektronowe .

Znając liczbę atomowa i masowa ,możemy określić liczbę protonów ,neutronów i elektronów w atomie pierwiastka Liczbę atomowa wpisujemy po lewej stronie u dołu symbolu pierwiastka ,natomiast u góry symbolu pierwiastku umieszczamy liczbę masowa .

W atomie elektrony znajdujące się na ostatniej powłoce ,czyli elektrony najbardziej oddalone od jądra atomowego ,to elektrony walencyjne ,decydujące w właściwościach pierwiastków

Wiązania chemiczne

są to charakterystyczne oddziaływania występujące pomiędzy atomami, grupami atomów, jonami lub cząsteczkami. Wiązania chemicznepowstają w wyniku oddziaływania, przyjmowania lub uwspólniania elektronów walencyjnych reagujących ze sobą atomów.

Wiązanie kowalencyjne niespolaryzowanr występuje tylko pomiedzy atomami tego samego pierwiastka (np. H -H )

wiązanie kowalencyjne spolaryzowane występuje pomiędzy cząsteczkami dwóch ròżnych atomòw ( np. Cl - H )

Oba te wiązania występują tylko pomiędzy niemetalami

Wiązanie jonowe (wiązanie elektrowalencyjne, wiązanie heteropolarne, wiązanie biegunowe) – rodzaj wiązania chemicznego, którego istotą jest elektrostatyczne oddziaływanie między jonami o różnoimiennych ładunkach. Wiązanie to powstaje najczęściej między metalem a niemetalem.

Sposoby rozdziału mieszanin

Sączenie (filtracja)- polega na przelewaniu mieszaniny cieczy z ciałem stałym przez sączek z bibuły umieszczony w lejku. W oczyszczalniach ścieków i przemyśle stosuje się w tym celu filtry. na sączku (filtrze) pozostaje ciało stałe, a ciecz klarowna (przezroczysta) spływa do zlewki (zbiornika).

Sedymentacja- jest to opadanie na dno naczynia cząsteczek ciała stałego w cieczy pod wpływem siły ciężkości (np. w wypadku wody z kredą).

Dekantacja- polega na oddzieleniu ciała stałego od cieczy przez zlanie klarownej cieczy znad osadu.

Krystalizacja- polega na wydzielaniu się z roztworu substancji w postaci kryształków wskutek np. odparowania wody (rozpuszczalnika).

Destylacja- polega na rozdzieleniu składników mieszaniny ciekłej jednorodnej. wykorzystuje się tu różnice temperatur cieczy. ciekłą mieszaninę jednorodną umieszcza się w kolbie destylacyjnej podłączonej do chłodnicy. mieszaninę ogrzewa się, kontrolując na termometrze jej temperaturę. składniki mieszaniny kolejno - w miarę wzrostu temperatury - zostają odparowane, a ich pary skraplają się w chłodnicy i ściekają do podstawionego naczynia.

Zastosowanie wody

• można ją stosować do rozpuszczania, ponieważ woda jest dobrym rozpuszczalnikiem

Roztwór - jednorodna mieszanina dwóch substancji lub więcej związków chemicznych

Podział roztworów 

• gazowe, np. powietrze
• ciekłe, np. ocet
• stałe, np. szkło

Ze względu na stan skupienia:

Ze względu na zawartość substancji rozpuszczonej w roztworze:

• nasycone
• nienasycone
• przesycone

Roztowry

1. Roztwór nasycony

to roztwór o stężeniu odpowiadającym rozpuszczalności danego składnika, czyli roztwór zawierający maksymalną ilość substancji rozpuszczonej.

2. Roztwór nienasycony

to taki, w którym jest mniej rozpuszczonej substancji niż to wynika z rozpuszczalności.

3. Roztwór przesycony

to roztwór o stężeniu większym od stężenia roztworu nasyconego w danej temperaturze.