DP 優化

今天會講的內容

  • 矩陣快速冪優化
  • 單調隊列優化

其他來不及講的內容

  • 狀態壓縮
  • 斜率優化
  • 四邊形優化
  • Alien 優化
  • ...

什麼是 DP 優化?

DP 優化指的是透過一些特定資料結構用法或想法,去減少求解的時間 / 空間複雜度!

例如:

矩陣快速冪優化可將單次查詢時間從 \(O(n) \)壓到 \(O(\log n)\)

但是優化也要看場合,不能亂砸!

例如:

進行 \(q\) 次詢問,矩陣快速冪會是 \(O(q \log n)\) ,一般轉移仍是 \(O(n)\)

DP 求解三部曲

定義狀態

推出轉移式

依照轉移式
決定優化方式

1

2

3

矩陣快速冪優化

啥是矩陣快速冪?

const int mod = 1e9 + 7;

struct Mat {
    // n*n 方陣 
    ll A[MAXN][MAXN];
    int n;
    Mat(int _n){
        n=_n;
        memset(A, 0, sizeof(A));
    }
};

Mat operator *(const Mat &m1, const Mat &m2) {
    assert(m1.n == m2.n);
    int n = m1.n;
    Mat ret(n);
    for (int i = 0; i < n; ++i) {
        for (int j = 0; j < n; j++) {
            for (int k = 0; k < n; k++) {
                ret.A[i][j] += m1.A[i][k] * m2.A[k][j];
                ret.A[i][j] %= mod;
            }
        }
    }
    return ret;
}

先來看個題目

用 \(1 \times 2\) 的骨牌填滿 \(2 \times n\) 的格子,共有幾種排法?

1. 定義狀態:定義 \(f(n)\) 為格子寬度 \(n\) 時的排法

2. 導出轉移式:定義 \(f(n)\) 為格子寬度 \(n\) 時的排法

\( f(n) = f(n-1) + f(n-2)\)

其實就是費氏數列

\( f(n) = f(n-1) + f(n-2)\)

\( f(n) = f(n-1) + f(n-2)\)

\( f(n-1) = f(n-1) + 0\)

\( f(n) = f(n-1) + f(n-2)\)

\( f(n-1) = f(n-1) + 0\)

\begin{bmatrix} 1 & 1\\ 1 & 0 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} f(n-1)\\ f(n-2) \end{bmatrix}
\begin{bmatrix} f(n)\\ f(n-1) \end{bmatrix} =

用矩陣來紀錄 DP 狀態!

\begin{bmatrix} \,f(1) \,\\ \,f(0) \, \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 1\\ 0 \end{bmatrix}
\begin{bmatrix} \,f(2) \,\\ \,f(1) \, \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 1 & 1\\ 1 & 0 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} f(1)\\ f(0) \end{bmatrix}
\begin{bmatrix} \,f(3) \,\\ \,f(2) \, \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 1 & 1\\ 1 & 0 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} f(2)\\ f(1) \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 1 & 1\\ 1 & 0 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} 1 & 1\\ 1 & 0 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} f(1)\\ f(0) \end{bmatrix}
={ \begin{bmatrix} 1 & 1\\ 1 & 0 \end{bmatrix} }^2 \begin{bmatrix} f(1)\\ f(0) \end{bmatrix}
\begin{bmatrix} f(n) \\ f(n-1) \end{bmatrix} = { \begin{bmatrix} 1 & 1\\ 1 & 0 \end{bmatrix} }^{n-1} \begin{bmatrix} f(1)\\ f(0) \end{bmatrix}

所以我們現在可以將 DP 狀態和轉移式以矩陣表示了

然後勒?

一樣慢慢用乘法來算 \({\begin{bmatrix}1 & 1\\1 & 0\end{bmatrix}}^{n-1}\) 嗎?

\begin{bmatrix} f(n) \\ f(n-1) \end{bmatrix} = { \begin{bmatrix} 1 & 1\\ 1 & 0 \end{bmatrix} }^{n-1} \begin{bmatrix} f(1)\\ f(0) \end{bmatrix}

複雜度 \(O(n)\)

有沒有快一點的算法可以算出一個矩陣的 \(n\) 次方?

快速冪!➜ \( O(\log n)\)

矩陣有結合律!

所以也可以快速冪!

const int mod = 1e9 + 7;

struct Mat {
    // n*n 方陣 
    ll A[MAXN][MAXN];
    int n;
    Mat(int _n){
        n=_n;
        memset(A, 0, sizeof(A));
    }
};

Mat operator *(const Mat &m1, const Mat &m2) {
    assert(m1.n == m2.n);
    int n = m1.n;
    Mat ret(n);
    for (int i = 0; i < n; ++i) {
        for (int j = 0; j < n; j++) {
            for (int k = 0; k < n; k++) {
                ret.A[i][j] += m1.A[i][k] * m2.A[k][j];
                ret.A[i][j] %= mod;
            }
        }
    }
    return ret;
}

Mat pow (Mat a, int n) {
    Mat ans(a.n);
    for (int i = 0; i < a.n; ++i) {
        ans.A[i][i]=1;
    }
    for (int i=1;i<=n;i<<=1) {
        if (n&i) ans = ans * a;
        a = a * a;
    }
    return ans;
}

矩陣快速冪優化適用範圍

矩陣快速冪優化適用範圍

如果一個 DP 轉移式

有辦法表達成

M_n = A M_{m-1}

其中\(M_i\)為狀態矩陣,\(A\)為轉移(?)矩陣

M_n = A^n M_{0}

事實上和數學上的轉移矩陣概念很像似,但定義不一樣,純屬亂用名次

可使用矩陣快速冪優化

矩陣快速冪優化適用範圍

更具體來說,

當dp式為線性遞迴式,且 O(n) 太慢的時候

就可以用矩陣快速冪優化!

矩陣快速冪優化適用範圍

可是,要如何建立那個轉移用的矩陣呢?

方法1: 憑感覺亂湊

現在來講方法2

  1. 將遞迴式寫好

\(a(n) = 2*b(n-1) + b(n) + a(n-3) \)

\(b(n) = 2a(n-2) + b(n-1)\)

如何建立那個轉移用的矩陣

2. 整理遞迴式

\(a(n) = 2*b(n-1) + b(n) + a(n-3) \)

\(b(n) = 2a(n-2) + b(n-1)\)

如何建立那個轉移用的矩陣

2. 整理遞迴式

\(a(n) = 2*b(n-1) + 2a(n-2) + b(n-1) + a(n-3) \)

\(b(n) = 2a(n-2) + b(n-1)\)

如何建立那個轉移用的矩陣

2. 整理遞迴式

\(a(n) = 2*b(n-1) + 2a(n-2) + b(n-1) + a(n-3) \)

\(b(n) = 2a(n-2) + b(n-1)\)

\(a(n-1) =\)

\(a(n-2) = \)

\(a(n-1)\)

\(a(n-2)\)

如何建立那個轉移用的矩陣

2. 整理遞迴式

\(a(n) = 2*b(n-1) + 2a(n-2) + b(n-1) + a(n-3) \)

\(b(n) = 2a(n-2) + b(n-1)\)

\(a(n-1) =\)

\(a(n-2) = \)

\(a(n-1)\)

\(a(n-2)\)

如何建立那個轉移用的矩陣

2. 整理遞迴式

\(a(n) =0*a(n-1) + 2*a(n-2) + 1*a(n-3) + 3*b(n-1) \)

\(b(n) = 0*a(n-1) + 2*a(n-2) + 0*a(n-3) + 1*b(n-1) \)

\(a(n-1) =1*a(n-1) + 0*a(n-2) + 0*a(n-3) + 0*b(n-1) \)

\(a(n-2)\)

\(a(n-2) =0*a(n-1) + 1*a(n-2) + 0*a(n-3) + 0*b(n-1) \)

如何建立那個轉移用的矩陣

2. 整理遞迴式

\(a(n) =0*a(n-1) + 2*a(n-2) + 1*a(n-3) + 3*b(n-1) \)

\(b(n) = 0*a(n-1) + 2*a(n-2) + 0*a(n-3) + 1*b(n-1) \)

\(a(n-1) =1*a(n-1) + 0*a(n-2) + 0*a(n-3) + 0*b(n-1) \)

\(a(n-2)\)

\(a(n-2) =0*a(n-1) + 1*a(n-2) + 0*a(n-3) + 0*b(n-1) \)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(1\)

\(1\)

\(1\)

\(1\)

\(2\)

\(2\)

\(3\)

如何建立那個轉移用的矩陣

2. 整理遞迴式

\(a(n) =0*a(n-1) + 2*a(n-2) + 1*a(n-3) + 3*b(n-1) \)

\(b(n) = 0*a(n-1) + 2*a(n-2) + 0*a(n-3) + 1*b(n-1) \)

\(a(n-1) =1*a(n-1) + 0*a(n-2) + 0*a(n-3) + 0*b(n-1) \)

\(a(n-2)\)

\(a(n-2) =0*a(n-1) + 1*a(n-2) + 0*a(n-3) + 0*b(n-1) \)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(1\)

\(1\)

\(1\)

\(1\)

\(2\)

\(2\)

\(3\)

\(a(n-1)\)

\(a(n-2)\)

\(a(n-3)\)

\(b(n-1)\)

如何建立那個轉移用的矩陣

2. 整理遞迴式

\(a(n) =\)

\(b(n) = \)

\(a(n-1) =\)

\(a(n-2) =\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(1\)

\(1\)

\(1\)

\(1\)

\(2\)

\(2\)

\(3\)

\(a(n-1)\)

\(a(n-2)\)

\(a(n-3)\)

\(b(n-1)\)

如何建立那個轉移用的矩陣

2. 整理遞迴式

\(a(n) \,=\)

\(b(n) \, = \)

\(a(n-1) \,=\)

\(a(n-2)\, =\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(0\)

\(1\)

\(1\)

\(1\)

\(1\)

\(2\)

\(2\)

\(3\)

\(a(n-1)\)

\(a(n-2)\)

\(a(n-3)\)

\(b(n-1)\)

\begin{bmatrix} \, & \, &\,\\ \, & \, &\,\\ \, & \, &\, \end{bmatrix}
\begin{bmatrix} \, & \,& \, &\,\\ \, & \,& \, &\,\\ \, & \, & \, &\, \end{bmatrix}
\begin{bmatrix} \,\, & \,\\ \,\, & \,\\ \,\, & \, \end{bmatrix}

如何建立那個轉移用的矩陣

3. 整理成次方式

\begin{bmatrix} a(n)\\ a(n-1)\\ a(n-2)\\ b(n) \end{bmatrix} = \begin{bmatrix} 0 & 2 & 1 & 3\\ 1 & 0 & 0 & 0\\ 0 & 1 & 0 & 0\\ 0 & 2 & 0 & 1 \end{bmatrix} \begin{bmatrix} a(n-1)\\ a(n-2)\\ a(n-3)\\ b(n-1) \end{bmatrix}
\begin{bmatrix} a(n)\\ a(n-1)\\ a(n-2)\\ b(n) \end{bmatrix} = { \begin{bmatrix} 0 & 2 & 1 & 3\\ 1 & 0 & 0 & 0\\ 0 & 1 & 0 & 0\\ 0 & 2 & 0 & 1 \end{bmatrix} }^{n-2} \begin{bmatrix} a(2)\\ a(1)\\ a(0)\\ b(2) \end{bmatrix}

矩陣快速冪練習

將下列題目整理成次方式

a_n = 3 a_{n-1} + a_{n-2} + 8 a_{n-3}
\left\{\begin{matrix} a_n = 1 + b_{n-1} + 2c_{n-1}\\ b_n = 3+a_{n-1}\\ c_n = a_{n-1} + c_{n-1} + b_{n} \end{matrix}\right.
\begin{bmatrix} a_{n}\\ a_{n-1}\\ a_{n-2}\\ \end{bmatrix} = { \begin{bmatrix} 3 & 1 & 8\\ 1 & 0 & 0 \\ 0 & 1 & 0 \\ \end{bmatrix} } \begin{bmatrix} a_{n-1}\\ a_{n-2}\\ a_{n-3}\\ \end{bmatrix}
= { \begin{bmatrix} 3 & 1 & 8\\ 1 & 0 & 0 \\ 0 & 1 & 0 \\ \end{bmatrix} }^{n-2} \begin{bmatrix} a_{2}\\ a_{1}\\ a_{0}\\ \end{bmatrix}
\begin{bmatrix} a_{n}\\ b_{n}\\ c_{n}\\ 1 \end{bmatrix} = { \begin{bmatrix} 0 & 1 & 2 & 1\\ 1 & 0 & 0 & 3\\ 2 & 0 & 1 & 3\\ 0 & 0 & 0 & 1\\ \end{bmatrix} } \begin{bmatrix} a_{n-1}\\ b_{n-1}\\ c_{n-1}\\ 1 \end{bmatrix}
= { \begin{bmatrix} 0 & 1 & 2 & 1\\ 1 & 0 & 0 & 3\\ 2 & 0 & 1 & 3\\ 0 & 0 & 0 & 1\\ \end{bmatrix} }^n \begin{bmatrix} a_{0}\\ b_{0}\\ c_{0}\\ 1 \end{bmatrix}

將下列題目整理成次方式

\begin{bmatrix} a_{n}\\ b_{n}\\ c_{n}\\ b_{n-1}\\ c_{n-1} \end{bmatrix} = { \begin{bmatrix} 2&0&0&3&0\\ 0&1&0&0&4\\ 0&0&3&0&0\\ 0&1&0&0&0\\ 0&0&1&0&0 \end{bmatrix} }^n \begin{bmatrix} a_{0}\\ b_{0}\\ c_{0}\\ 0\\ 0\\ \end{bmatrix}

回家練習

More 題目

來看看剛剛那題的 code

#pragma GCC optimize("Ofast")
#include <bits/stdc++.h>
using namespace std;
#define ll long long
#define pb push_back
#define endl '\n'
#define AI(x) begin(x),end(x)
#define _ ios::sync_with_stdio(0);cin.tie(0);cout.tie(0);

const int mod = 1e9 + 7;

struct Mat {
    // n*n 方陣 
    vector<vector<ll>> A;
    int n;
    Mat(int _n){
        n=_n;
        for (int i = 0; i < n; ++i) {
            A.pb(vector<ll>(n));
        }
    }
};

Mat operator *(const Mat &m1, const Mat &m2) {
    assert(m1.n == m2.n);
    int n = m1.n;
    Mat ret(n);
    for (int i = 0; i < n; ++i) {
        for (int j = 0; j < n; j++) {
            for (int k = 0; k < n; k++) {
                ret.A[i][j] += m1.A[i][k] * m2.A[k][j];
                ret.A[i][j] %= mod;
            }
        }
    }
    return ret;
}

Mat pow (Mat a, int n) {
    Mat ans(a.n);
    for (int i = 0; i < a.n; ++i) {
        ans.A[i][i]=1;
    } // 斜角化
    for (int i=1;i<=n;i<<=1) {
        if (n&i) ans = ans * a;
        a = a * a;
    }
    return ans;
}



signed main(){_
    int n, a, b, c;
    cin >> n >> a >> b >> c;
    Mat K(5);
    K.A = {{2, 0, 0, 3, 0},
           {0, 1, 0, 0, 4},
           {0, 0, 3, 0, 0},
           {0, 1, 0, 0, 0},
           {0, 0, 1, 0, 0}};
           
    Mat I(5);
    I.A = {{a, 0, 0, 0, 0},
           {b, 0, 0, 0, 0},
           {c, 0, 0, 0, 0},
           {0, 0, 0, 0, 0},
           {0, 0, 0, 0, 0}};

    Mat R = pow(K, n) * I; // R = (K^n) * I
    cout << R.A[0][0] << " ";
    cout << R.A[1][0] << " ";
    cout << R.A[2][0] << "\n";

    return 0;
}

單調隊列優化

一樣先來看個題目

給定一整數陣列,求取出數字的總合最大,且滿足兩數距離不能大於K

1. 定義狀態:dp[i]: 從前i個數中取數,且有取到arr[i]的最大總合

2. 轉移式:dp[i] = arr[i] + max (dp[i-k], dp[i-k+1], ...  dp[i-1])

3. 答案:max( dp[1], dp[2], dp[3], ... , dp[n] )

暴力複雜度:\(O(n^2)\)

如何優化?

要取區間 max

砸線段樹!

複雜度:\(O(n \log n)\)

可是線段樹好難寫喔

有沒有更好更快的方法?

轉移式:\(dp[i] = arr[i] + \max (dp[i-k], dp[i-k+1], ...  dp[i-1])\)

如何優化?

方法三

我們可以發覺,取 max 的左界是遞增的

一個東西如果被淘汰了,就永遠用不到!

用 heap (priority_queue) 維護最大值!

  • push:記錄該點的值和位置
  • top :如果取到的值已經「過期」了則直接丟掉,直到 top 不是過期的

複雜度:\(O(n \log n)\)

轉移式:\(dp[i] = arr[i] + \max (dp[i-k], dp[i-k+1], ...  dp[i-1])\)

如何優化?

轉移式:\(dp[i] = arr[i] + \max (dp[i-k], dp[i-k+1], ...  dp[i-1])\)

方法4

我們可以觀察到一件事情

假設存在 i, j 使得 i < j 且 dp[i] < dp[j]

當我們在取 max 時,就絕對不會取到 dp[i]

不過

假設存在 i, j 使得 i > j 且 dp[i] < dp[j]

則 dp[i] 就仍可能用得到(當 j 被淘汰時)

如何優化?

繼續看下去,回到一開始暴力的想法

你可以發覺取 max 的範圍會像是一個 sliding window

會不斷往右移

方法4

轉移式:\(dp[i] = arr[i] + \max (dp[i-k], dp[i-k+1], ...  dp[i-1])\)

作法:

方法4

轉移式:\(dp[i] = arr[i] + \max (dp[i-k], dp[i-k+1], ...  dp[i-1])\)

  1. 用一個 deque 稱為 mono
  2. 假設今天更新到 dp[i]
  3. while 左邊的東西 index < (i-k)
    • 將左邊東西 pop 掉
    • index 在範圍內,mono 最右邊的東西就是範圍內最大值
  4. 算出 dp[i]
  5. while 右邊的東西 dp 值小於 dp[i]
    • 把他從右邊 pop 掉
  6. 將 {dp[i], i} 放入mono右邊

作法:

方法4

轉移式:\(dp[i] = arr[i] + \max (dp[i-k], dp[i-k+1], ...  dp[i-1])\)

容器裡面的東西會具有單調性

這個做法我們稱之為單調隊列!

source: 資訊之芽

單調隊列優化適用範圍

轉移式長相:

\(dp[i] = \max (dp[L_i] \sim dp [i] ) \) + ...

其中,\(L_i\) 會遞增

就可以用單調隊列優化

單調隊列練習

無聊單調數列

其實就是單調隊列中最核心的那部分程式碼

#include <bits/stdc++.h>
using namespace std;
#define endl '\n'
#define _ ios::sync_with_stdio(0);cin.tie(0);cout.tie(0);

signed main(){_
	int n;
	cin >> n;
	vector<int> a(n);
	vector<int> b(n);
	vector<int> c(n);
	for (auto &i : a) cin >> i;
	for (auto &i : b) cin >> i;

	deque <pair<int, int>> mono; // {i, a[i]}
	for (int i = 0; i < n; ++i) {
		while (!mono.empty() && mono.back().second < a[i]) {
			mono.pop_back();
		}
		mono.push_back({i, a[i]});
		while (!mono.empty() && mono.front().first < b[i]) {
			mono.pop_front();
		}
		c[i] = mono.front().second;
	}
	
	for (int i = 0; i < n; ++i) {
		cout << c[i] << " ";
	}
	cout << endl;
	return 0;
}

再一題

給定一個長度為n的序列,找一個長度不超過m的連續子序列,使得選擇的數的總和最大

dp[i] = sum[i] - min(sum[i-j]),  0 ≤ j ≤ m

     = sum[i] - min(sum[k]), i - m ≤ k ≤ i

可以對 sum[k] 用單調隊列

回家練習

more 題目

我喉嚨好痛

演算法[16] DP 優化

By Aaron Wu

演算法[16] DP 優化

  • 283