Wszy

Wszy należą do zewnętrznych pasożytów ludzi i zwierząt, wśród gatunków atakujących skórę człowieka wyróżniamy wesz ludzką, wywołującą wszawicę głowową i wesz łonową, bytująca w obrębie włosów na wzgórku łonowym i rzadziej – w obrębie owłosienia dołu pachowego. 

WESZ GŁOWOWA

Wszy żyją wyłącznie na owłosionej części skóry, żywią

się krwią człowieka. W miejscu ugryzienia powstaje odczyn zapalny skóry, który powoduje uczucie silnego świądu, a w konsekwencji drapanie się.

Dorosłe osobniki osiągają wielkość 2-3 mm, są barwy biało-brązowej.

CYKL ROZWOJOWY

Dorosłe  samice  składają  od  100  do  300  jaj  w  ciągu  doby.  Jaja  tzw.  gnidy  samica
składa  na  nasadzie  włosów  blisko  skóry  głowy,  przytwierdzając  je  specjalną  lepką
substancją do włosa.
Po kilku dniach z jaj (gnid) wylęgają się młode osobniki.

​

WESZ GŁOWOWA

.

Objawy wszawicy:

• Świąd  skóry,  który  pojawia  się  zwykle  kilka  tygodni  po  zarażeniu.  Jeżeli dziecko  zaczyna  często  się  drapać  po  głowie  należy  czym  prędzej  sprawdzić skórę  głowy oraz  włosy. Wszy najczęściej występują za uszami i  z tyłu głowy tuż nad karkiem.
• Obecność gnid (jaj wszy) u nasady włosów na głowie. Mają one barwę białą, są podobne do łupieżu, ale w przeciwieństwie do niego nie dają się zbyt łatwo usunąć z włosów.
• Obecność  dorosłych  osobników  dających  się  zauważyć  gołym  okiem,  są  one barwy biało-brązowej.
• Często obserwuje się powiększone węzły chłonne szyjne.

WESZ GŁOWOWA

.

Zalecenia w przypadku stwierdzenia wszawicy:

• Jeśli rodzic po skontrolowaniu włosów i głowy dziecka podejrzewa wszawicę należy  jak  najprędzej  udać  się do lekarza  celem  rozpoczęcia  właściwego leczenia.  Wskazane jest  skontrolowanie  stanu  włosów  głowy wszystkich członków rodziny, ponieważ leczeniem trzeba objąć całą rodzinę.
• Można  po  skonsultowaniu  się  z  farmaceutą  zastosować dostępne  w  każdej aptece bez recepty preparaty zwalczające wszy na każdym etapie ich rozwoju.
• Rodzice  powinnipoinformować dyrektora placówki, do której uczęszcza dziecko o chorobie w celu uniknięcia dalszego szerzenia się zakażenia na inne dzieci i zapobieżeniu ponownemu zarażeniu dziecka po uprzednim leczeniu.

WESZ GŁOWOWA

.

Profilaktyka wszawicy:

• Wszawicą  można  się  zarazić  tylko  przez  bezpośredni kontakt  lub  korzystanie  z  tych samych  nakryć  głowy,  używania wspólnych  grzebieni,  szczotek  i  do  włosów, spanie we wspólnej pościeli.

Dlatego należy:

• Kontrolować jak najczęściej stan włosów głowy dziecka.
• Nie korzystać wspólnie z przedmiotów użytku osobistego.
• Unikać  bezpośredniego  kontaktu  z  włosami  innych  ludzi. Dotyczy  to  przede wszystkim dzieci, które nie zachowują wystarczającego dystansu między sobą podczas zabawy.

WESZ GŁOWOWA

.

Leczenie wszawicy:

• Stosować dostępne w każdej aptece środki do zwalczania wszy,
• Przestrzegać dokładnie instrukcji stosowania leków,
• Sprawdzić czy ktoś z rodziny jest też zarażony,
• Wszystkich zarażonych w rodzinie powinno poddać się leczeniu w tym samym czasie,
• Po  uwolnieniu  się  od wszy,  należy  jeszcze  czesać  się specjalnym  grzebieniem przez  10-14  dni.  Da  to  pewność,  że  zastosowana  metoda  leczenia  była skuteczna,
• Systematycznie kontrolować czystość głowy i włosów.

WESZ GŁOWOWA

Wszawica nie jest chorobą brudu lub braku higieny. Zarazić się nią może poprzez bezpośredni kontakt z chorą osobą bez wyjątku każdy człowiek!

Ważne!

Wszawica jest chorobą występującą na całym świecie. Nie powinna być błędnie utożsamiana z ubóstwem i traktowana jako temat tabu.

Mitem jest, że wszy potrafią skakać i pływać. Pasożyty te poruszają się wyłącznie poprzez pełzanie. Zarażenie następuje w wyniku bliskiego kontaktu z chorym lub jego rzeczami osobistymi.

Wszawica jest problemem etycznym ale również zdrowotnym, gdyż powoduje wystąpienie swędzących grudek zapalnych, które po zdrapaniu mogą ulec wtórnym zakażeniom bakteryjnym.

WESZ ŁONOWA

Wszawicą łonową można zarazić się poprzez kontakt płciowy z osobą cierpiącą na tą przypadłość. Wesz łonowa (mendoweszka) może nie być widoczna na pierwszy rzut oka. Mniejsza od wszy głowowej, ukryta w meszku włosowym i odzieży, mało ruchliwa jednak wywołująca duży dyskomfort życia.

Mendoweszka należy do gatunku Pthiridae i pasożytuje na człowieku wywołując chorobę zwaną wszawicą. Samce osiągają wielkość jeden i trzy dziesiąte milimetra, natomiast samice jeden i pięć dziesiątych milimetra. Pasożyty są silnie spłaszczone grzbietowo - brzusznie. Samica składa około pięćdziesięciu gnid (jaj), które przyklejają się do nasady włosa. Rozwój trwa od dziesięciu do szesnastu dni.

WESZ ŁONOWA

Choroba dla lekarzy nie stanowi sensacji i nie jest wynikiem braku higieny intymnej czy niedbalstwa. Z tego względu nie należy wyzbyć się uprzedzeń i udać się do dermatologa. Do lekarza powinien udać się partner, aby zabezpieczyć się przed kolejną wszawicą.

LECZENIE:

W pierwszym etapie należy ogolić włosy łonowe. Lekarz zaleci odpowiednie środki owadobójcze do stosowanie zewnętrznego, które pomogą w pozbyciu się problemu. Dermatolog może również zalecić pranie ubrań z dodatkiem biobójczym (sterylizującym). Preparat można kupić w aptece lub drogeriach i jest przeznaczony do prania zarówno w rękach, jak i pralkach.

WESZ ŁONOWA

PREPARATY NA WSZAWICE:

Mogą to być żele do smarowania, lotiony przeważnie na bazie repelentów, pyriproxyfenu lub benzoesanu benzylu. 

• wskazana depilacja okolicy objętej procesem chorobowym lekiem z wyboru jest Jacutin, który stosuje się w postaci gelu na 12 godzin
• stosuje się również Delacet lub szampon Nix
• wszawica brwi i rzęs-po posmarowaniu wazeliną mechaniczne usuwanie gnid pęsetą

ŚWIEŻBOWIEC

Świerzbowiec ludzki (Sarcoptes scabiei hominis) jest małym okrągławym roztoczem, którego samica osiąga 0,4 mm a samiec około 0,3 mm długości. Pasożyt ten drąży w skórze człowieka długie na parę milimetrów kanaliki.  Na przodzie ciała znajdują się narządy pyszczkowe, za pomocą których świerzbowiec drąży chodniki w skórze człowieka. Świerzbowiec ludzki wywołuje u człowieka chorobę zwaną świerzbem (scabies).

ŚWIEŻBOWCE

• Świerzb jest zakaźną chorobą skóry charakteryzującą się intensywnym świądem. Wywołana jest przez świerzbowca ludzkiego–wewnętrznego pasożyta, niedostrzegalnego gołym okiem.
• Okres wylegania w zależności od masywności zakażenia wynosi od 3 dni do 3 tygodni
• Zakażenie następuje drogą kontaktu bezpośredniego lub za pośrednictwem zakażonych przedmiotów, zwłaszcza pościeli.
• Czynnikami sprzyjającymi rozwojowi zakażenia są: obniżenie odporności i wyniszczenie fizyczne ustroju, świerzb często występuje u osób chorych psychicznie
• Cechą charakterystyczną jest świąd nasilający się w nocy, pod wpływem rozgrzania ciała w pościeli (uczynnianie się świerzbowców)

ŚWIEŻBOWCE

OBRAZ KLINICZNY:

Wykwitem podstawowym w świerzbie jest nora świerzbowcowa w kształcie litery C, L lub S umiejscowiona w warstwie rogowej naskórka w wyniku drapania w obrębie skóry powstają zmiany wtórne: przeczosy, nadżerki, grudki, pęcherzyki, strupki.

Najczęstsze umiejscowienie zmian:

• brzuch (głównie ok. pępka)
• zgięcia i fałdy skórne
• brodawki sutkowe u kobiet
• okolice narządów płciowych u mężczyzn
• pośladki
• dłonie i podeszwy u małych dzieci

KLESZCZE

Kleszcze należą do gromady pajęczaków, do której zaliczamy także pająki i roztocza. Wyglądem przypominają małe, czarne pajączki, które wydają się zupełnie nieszkodliwe.

W rzeczywistości te niepozorne osobniki, są jednymi z najbardziej niebezpiecznych pasożytów atakujących człowieka.

W Polsce występuje kilka gatunków kleszczy, jednak najbardziej rozpowszechniony jest kleszcz pospolity (Ixodes ricinus).

KLESZCZE

• Kleszcze podczas cyklu rozwojowego przeobrażają się od najmniejszego stadium - larwy, poprzez nimfę wielkości ziarnka maku, aż do postaci dorosłej, wielkości dużej główki szpilki. Każda postać rozwojowa kleszcza potrzebuje do dalszego przeobrażania posiłku z krwi, po którym kleszcz pęcznieje i jest wtedy już dobrze widoczny na skórze.

• Ulubionymi siedliskami kleszczy, żywiących się krwią ssaków, ptaków i gadów, są wilgotne obszary roślinne, zwłaszcza lasy liściaste i mieszane, łąki, polany oraz zarośla w pobliżu jezior i rzek. Można je także spotkać w parku lub przydomowym ogródku.Znacznie rzadziej występują w suchych, sosnowych lasach. Larwy kleszczy żyją przeważnie w trawie, natomiast osobniki dojrzałe mogą czaić się wyżej na krzakach lub drzewach.

KLESZCZE

• Kleszcze mogą przyczepiać się do każdej części ciała, wprowadzając pod skórę aparat kłująco-ssący. Zazwyczaj znajdujemy je na rękach, nogach, głowie i uszach, zgięciach stawów, w pachwinach oraz fałdach skórnych. Kleszcze zanim wysączą dużo krwi, są tak małe, że bez problemu mogą przemieszczać się po naszym ciele. Gdy się najedzą - odpadają od swego żywiciela.
• Udając się w miejsce, gdzie żerują kleszcze trzeba szczelnie okrywać ciało ubraniem. Należy zabezpieczyć się w długie spodnie, a na nogawki naciągnąć dłuższe skarpety. Najodpowiedniejsze są wyższe buty z cholewką np. gumowce. Należy włożyć koszule lub sweter z długim rękawem, a na głowę kapelusz lub czapkę, najlepiej w jasnym kolorze, łatwiej wówczas zauważyć wędrującego po ubraniu kleszcza.  

KLESZCZE

USUWANIE KLESZCZA:

Usuwamy przy pomocy pęsety. Najlepiej ująć kleszcza bezpośrednio przy skórze i delikatnie, ale zdecydowanym ruchem, wyciągnąć lub wykręcić go ze skóry. W aptekach dostępne są także specjalne urządzenia do wyjmowania kleszczy. Należy uważać, aby podczas usuwania nie uszkodzić kleszcza tak, aby w naszej skórze nie pozostała jego główka.

KLESZCZE

USUWANIE KLESZCZA:

Po wyjęciu pasożyta, ranę należy przemyć środkiem dezynfekującym, a ręce umyć wodą z mydłem. Miejsce ukłucia należy obserwować przez okres kilku tygodni - gdy pojawi się zaczerwienie lub powiększający się rumień, trzeba niezwłocznie zgłosić się do lekarza!

NIE NALEŻY! kleszcza zgniatać, przypalać zapałką, smarować tłuszczem ani benzyną. Czynności te powodują, że kleszcz może zwrócić treść pokarmową, co znacznie zwiększa ryzyko przeniesienia drobnoustrojów chorobotwórczych.

KLESZCZE

CHOROBY PRZENOSZONE PRZEZ KLESZCZE

BORELIOZA Z LYME

ODKLESZCZOWE

ZAPALENIE MÓZGU

KLESZCZE

BOLERIOZA

Jest przewlekłą chorobą wieloukładową. Człowiek zakaża się krętkami podczas ukłucia kleszcza lub wtarcia jego wydalin lub fragmentów ciała w miejscu uszkodzenia skóry. Do zakażenia człowieka dochodzi zazwyczaj dopiero po 24-48 godzinach od momentu ukąszenia .

Nieleczona borelioza przebiega u człowieka w 3 etapach:

• I etap infekcji zlokalizowanej

• II etap infekcji rozproszonej

• III etap infekcji przewlekłej

KLESZCZE

BOLERIOZA

Etap infekcji zlokalizowanej:

• rumień wędrujący – w miejscu ukąszenia przez kleszcza pojawia się rumieniowa zmiana na skórze (często przemieszczająca się obwodowo); występuje nie we wszystkich przypadkach choroby.
• naciek limfocytarny – może wystąpić w dowolnym miejscu na ciele, wygląda jak „banieczka” wypełniona płynem zawierającym borelie. Wygląd zbliżony do odcisku, lecz występuje w miejscach zazwyczaj nie narażonych na odciski (np. płatki uszu).
• objawy grypopodobne.

KLESZCZE

BOLERIOZA

Etap infekcji rozproszonej:

• nawracające dolegliwości stawowe,
• objawy podrażnienia lub zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i nerwów obwodowych,
• zapalenie mięśnia sercowego

Etap infekcji przewlekłej:

• niedowład, porażenie nerwów obwodowych,
• zaburzenia czucia,
• zaburzenia psychiczne,
• zaburzenia pamięci,
• zanikowe zapalenie skóry,
• bóle mięśniowo-stawowe,
• przewlekłe zmęczenie.

KLESZCZE

ODKLESZCZOWE ZAPALENIE MÓZGU:

(KZM) jest chorobą ośrodkowego układu nerwowego przenoszoną przez kleszcze Ixodes. Czynnikiem etiologicznym choroby jest wirus RNA należący do rodziny Flaviviridae. Okres wylęgania KZM wynosi od 4 do 28 dni, średnio 7 - 14 dni, w przypadku zakażenia pokarmowego jest krótszy i trwa 3 - 4 dni. 

PRZENOSZENIE:

Zakażenie następuje w wyniku ukłucia przez zakażonego kleszcza, ale choroba może szerzyć się również drogą pokarmową przez picie surowego, niepasteryzowanego mleka (kozie, owcze, krowie) pochodzącego od zakażonych zwierząt. Rzadziej do infekcji dochodzi drogą wziewną np. przez wdychanie kurzu zanieczyszczonego kałem kleszczy.

KLESZCZE

ODKLESZCZOWE ZAPALENIE MÓZGU:

Choroba przebiega w dwóch fazach:

I FAZA

Objawy przypominają infekcję grypową lub grypopodobną. Występuje wówczas:  temperatura do 38 stopni; złe samopoczucie z narastającym osłabieniem; bóle głowy i karku; bóle mięśni kończyn, a także bóle gałek ocznych. Faza ta trwa zwykle około 4-14 dni. U części chorych, kiedy wirus KZM dostanie się do mózgu następuje druga faza choroby.

II FAZA

pojawia się: - wysoka gorączka nawet do 40°C; silne bóle głowy; nudności, wymioty; objawy oponowe; bóle stawów i mięśni. W takim stanie osoba powinna być hospitalizowana

NUŻEŃCE

Nużeniec ludzki jest to roztocze zasiedlające okolicę gruczołów łojowych i torebek włosowych człowieka. Jest bardzo małym pajęczakiem o podłużnym kształcie, widzianym wyłącznie po powiększeniu mikroskopowym. Odżywia się łojem, przesączem osocza krwi i martwymi komórkami naskórka. Sam osobnik nie jest groźny dla skóry, natomiast jego odchody gromadzące się w okolicach gruczołów łojowych i torebek włosowych wywołują szereg chorób dermatologicznych i okulistycznych zwanych nużycą czy demodekozą

NUŻEŃCE

OBJAWY CHOROBOWE:

• wysypka, trądzik, trądzik różowaty, krosty, wykwity ropne
• rumień, czyraki, strupki,
• obrzęk/ opuchlizna wokół zmian skórnych
• pieczenie i/lub swędzenie skóry
• uczucie łaskotania (poruszający sie nużeniec)
• zrogowacenie naskórka (hiperkeratoza)
• złuszczenie naskórka/ sucha skóra
• zapalenie mieszków włosowych,wypadanie włosów, brwi, rzęs
• niedrożność/ zablokowanie przewodów łojowych
• powstawanie wągrów/ zaskórników
• przekrwienie skóry/ teleangiektazje (poszerzenie naczyń krwionośnych)
• infekcja przewodów usznych (nieprzyjemny zapach)
• zapalenie brzegów powiek (tylne i/lub przednie)
• infekcje skórne wywołane przez drobnoustroje
  (bakterie beztlenowe, paciorkowce itp.)

NUŻEŃCE

W dermatologii nasilona nużyca jest czynnikiem etiologicznym takich dolegliwości jak:

• Łupież mieszkowy (pityriasis filliculorum)
•  Łysina plackowata (alopecia areata)
• Trądzik różowaty (acne rosacea)

ROZPOZNANIE

Badanie mikroskopowe pozwala na stwierdzenie obecności nużeńca, a tym samym umożliwia szybką diagnostykę i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

NUŻEŃCE

Miejsca narażone na infekcje obejmują głównie obszary znajdujące się blisko dużej ilości gruczołów łojowych, takie jak:​

• okolice nosa
• okolice kosci jarzmowej
• głowa
• czoło
• powieki (tylne i przednie zapalenie)
• broda
• szyja/ kark
• klatka piersiowa
• plecy
• ramiona

a także: przewód słuchowy zewnętrzny, okolice brodawek piersiowych,wargi sromowe, penis, odbyt.

NUŻEŃCE

Żywotność pasożyta zwiększa się wraz ze wzrostem temperatury otoczenia. Rozwojowi nużeńca najbardziej sprzyja temperatura wynosząca około 37oC, ale osłabienie jego aktywności można zaobserwować juz w temperaturze bliskiej 45oC. Zabójcza dla nużeńca jest temperatura 54o C.