Creative Commons
Publiek Domein
Een praktische handleiding
Gwen Franck (Creative Commons, EIFL)
- Copyright & Auteursrecht
- Publiek Domein
- Creative Commons
- Waar vind je openly licensed werk?
- Hoe maak je je eigen werk open?
Vuistregels
-
dood auteur +70 jaar
- in 2015: "alles gecreëerd na 1875"
- fysieke eigendom is niet gelijk aan intellectuele eigendom
-
gebaseerd op Bern Conventie (1886) - laatste update in België in 1999
- Voorwaarden:
- 'fysieke creatie' (dus geen ideeën of theorieën)
- originele bijdrage van de auteur
- registratie of deponering niet noodzakelijk
- Voorwaarden:
Maar:
- internet & social media: (c) niet aangepast
- 'out of commerce' & 'orphan' werken
- databanken
- verschillende wetgeving in verschillende landen
- lengte auteursrechtelijke bescherming
- panoramavrijheid
- "the right to read is the right to ..."
- licentie- en contractuele bepalingen
Uitzonderingen voor Onderwijs en Onderzoek
- citeren
- bloemlezingen
- Actualiteitsverslaggeving (informatierecht)
- uitvoering ihkv schoolactiviteiten, examens
- collectiestukken ihkv onderzoek en privé-studie
- uitleen met educatief of cultureel doel
- karikatuur, pastiche of parodie
- mededelingen in een gesloten netwerk
- reproductie tbv personen met een handicap
- [...]
En ook nog:
- auteursrecht & copyright
- portretrecht (20j)
- naburige rechten (50j)
- morele rechten, vermogensrechten (70j), distributierechten
- afgeleide werken & remixes
- fair use / citaatrecht : "limitations and exceptions"
Duur (c) wereldwijd
Panoramavrijheid in Europa
Oefening
Wie heeft (c)?
Formule valt niet onder (c) - kan eventueel wel gepatenteerd worden
"A galloping horse and rider. Plate 3" - Eadward Muybridge
Muybridge stierf in 1904 en dit beeld is dus Publiek Domein, maar de Wellcome collection maakt ze beschikbaar onder een CC BY 4.0 licentie
Beeld via Wikimedia
(c) Disney Corporation, maar het sprookje De Schone Slaapster is Publiek Domein
"Inauguration Officielle de l'Exposition de Gand et des Floralies par L. L. M. M. le Roi, la Reine et le prince Léopold" (orphan work: photographer unknown)
"Elgin Marbles east pediment" by Andrew Dunn on Wikimedia CC BY-SA 2.0
Originele invalshoek dus fotograaf kan auteursrechten laten gelden
Text
"Pride and Prejudice" by Jane Austen, on Project Gutenberg (public domain)
(c) Seth Grahame Smith
http://en.wikipedia.org/wiki/File:PrideandPrejudiceandZombiesCover.jpg
"Nothing compares to a wrecking ball"
Remix by www.criticalremix.com
Copyright for 'Wrecking Ball' music track held by Sony Music Entertainment.
Copyright for 'Wrecking Ball' music video held by Sony Music Entertainment.
Copyright for 'Nothing Compares 2 U' music track held by Warner Music Group.
Copyright for 'Nothing Compares 2 U' music video held by Warner Music Group.
Remix werd beschouwd als 'fair use', want in een PhD thesis
“The Eiffel Tower, built in 1889, falls within PD
Daytime views from the Eiffel Tower are rights-free.
However, its various illuminations are subject to author’s rights as well as brand rights. Usage of these images is subject to prior request from theSociété d’Exploitation de la Tour Eiffel"
"Mona Lisa LHOOQ" by Marcel Duchamp on Wikimedia
PD in de USA, want gecreëerd voor 1923 en buiten de US.
In Frankrijk all rights reserved tot 2039 (sterfdatum Duchamp: 1968)
"Book of Kells Fol 032vChristEnthroned" on Wikimedia (public domain)
Bij een werk in het Publiek Domein hoef je geen bron te vermelden, maar het is natuurlijk een goed praktijk om de bron die het beeld heeft ingescand te vermelden:
Scanned from Treasures of Irish Art, 1500 B.C. to 1500 a.D. : From the Collections of the National Museum of Ireland, Royal Irish Academy, & Trinity College, Dublin, Metropolitan Museum of Art & Alfred A. Knopf, New York, 1977, ISBN 0394428072
"American soldiers watch as the Tricolor flies from the Eiffel Tower again" via Wikimedia
Frankrijk kent geen vrijdom van Panorama, maar Eiffeltoren is uit 1889 en is mag vrij afgebeeld worden. Deze foto dateert uit 1944 en is PD: "This work is in the public domain in the United States because it is a work prepared by an officer or employee of the United States Government as part of that person’s official duties under the terms of Title 17, Chapter 1, Section 105 of the US Code"
“In accordance with legislation, usage rights for the image of the Atomium would naturally extend to 1st January 2076, in other words, the seventieth anniversary of André Waterkeyn's death" http://www.atomium.be
Originele expressie dus (c) Paper Towel Lunch Art
Publiek Domein - The Commons
- vrij van auteursrechten
- kan dus naar believen worden geraadpleegd, bewerkt, gereproduceerd, verkocht, ... worden (ook voor commerciëel gebruik)
- ook materiaal waar nooit auteursrechten op kunnen rusten ('onoriginele' data, feiten, wetten, ...)
- bij technische reproductie zonder originele toevoeging worden geen nieuwe auteursrechten gecreëerd
- bewerkingen, vertalingen en 'remixen' kunnen wel (c) krijgen
- automatisch na verstrijken auteursrechten
- kan vroeger mits bewuste handeling auteur/opdrachtgever auteur
- wordt vaak gebruikt voor metadata & datasets
- overheidspublicaties (bv. in VS)
- problematisch in sommige jurisdicties
Let op:
- 'copyfraud':
- het onterecht claimen van auteursrechten op PD werken
- grijze zones:
- digitaliseringsprojecten
- contractuele overeenkomsten
- bewerkingen, vertalingen, remixes kunnen wel (c) hebben
- geografische verschillen: afhankelijk van jurisdictie
"The Metropolitan Museum of Art is committed to making a broad range of digital images of artworks in the public domain widely and freely available for scholarly and academic publication. To assist in navigating the vast image content on this website, the Museum has implemented Open Access for Scholarly Content (OASC). Through OASC, artworks in the Collection section of the website which the Museum believes to be in the public domain and free of other known restrictions have been identified by an icon, ; images associated with these artworks can be downloaded for license- and cost-free scholarly and academic publication, according to the Terms and Conditions. To learn more about how to identify, access, and use the Museum's Open Access for Scholarly Content (OASC), seeFrequently Asked Questions: Open Access for Scholarly Content (OASC)."
[...]
Fair Use
Open content images can be used for any purpose without first seeking permission from the Getty. Images of many other works in the collections are also on our website in varying formats. The Getty supports fair use of images when the applicable legal criteria are met. For more information on use of digital images of works in the Getty's collections, please refer to the Getty's Terms of Use.
Attribution to the Getty
Please use the following source credit when reproducing an image:Digital image courtesy of the Getty's Open Content Program.
[...]
Fragment uit "Willem Vrelant and workshop (Flemish, died 1481, active 1454 - 1481)
Arenberg Hours", early 1460s, Tempera colors, gold leaf, and ink on parchment bound between wood boards covered with purple velvet
Leaf: 25.6 x 17.3 cm (10 1/16 x 6 13/16 in.)
The J. Paul Getty Museum, Los Angeles, Ms. Ludwig IX 8
"I am so confused" by Ian Sane on Flickr CC BY 2.0
Creative Commons
Creative Commons (CC)
- tool: 6 licenties + 1 'public domain mark' + CC0
- kosteloos
- vrijwilligers ontwikkelen licenties en informeren publiek
- eenvoudige manier om je auteursrechten uit te oefenen: gebruiker weet wat kan en niet kan
- 'a patch for broken copyright'
- doel: zoveel mogelijk werken zo open mogelijk ('growth of the commons')
Waarom een licentie?
- Ja:
- duidelijkheid voor auteur en gebruiker
- juridische zekerheid
- Nee:
- onnodig compliceren: bepaalde rechten heb je sowieso - geen licentie nodig
- bvb bij Uitzonderingen voor O&O
- 'fix for broken copyright'
- kan 'copyfraud' vergemakkelijken
- PD werken kunnen geen CC licentie krijgen ...
- onnodig compliceren: bepaalde rechten heb je sowieso - geen licentie nodig
Wat is CC niet?
- rechthouder organisatie
- advocatenkantoor
- zoekmachine
- een alternatief voor copyright
Wanna Work Together? by dotSub / CC BY
Download available at vimeo.com/13590841
Naamsvermelding (Attribution - BY): Je staat anderen toe om het werk waar jij auteursrecht op hebt te kopiëren, verspreiden, tonen en op te voeren, en om afgeleid materiaal te maken dat op jouw werk gebaseerd is, maar uitsluitend als jij vermeld wordt als maker.
GelijkDelen (Share Alike - SA): Je staat anderen toe om van jouw werk afgeleid materiaal te maken onder de voorwaarde dat zij het onder dezelfde licentie vrijgeven als het originele werk.
(dit is de Wikipedia licentie)
NietCommercieel (Non Commercial - NC): Anderen mogen je werk kopiëren, vertonen, verspreiden en opvoeren, alsmede materiaal dat op jouw werk gebaseerd is, maar niet voor commerciële doeleinden.
(Wikimedia weigert deze licenties)
GeenAfgeleideWerken (No Derivatives - ND): Anderen mogen je werk kopiëren, distribueren, vertonen en opvoeren mits het werk in de originele staat blijft. Het is niet toegestaan dat anderen jouw werk gebruiken als basis voor nieuw materiaal.
Verschillende combinaties
- Publiek domein
- CC0
- voor werken in PD
- duidelijkheid voor eindgebruiker
- kan verschillen per jurisdictie
- actie van de rechthebbende
- duidelijkheid voor eindgebruiker
Je hebt 'Open' en 'Open'
- 'Open' kan op verschillende manieren ingevuld worden (How Open Is It?)
- 'gratis' vs. 'libre': kosteloze toegang vs. recht op hergebruik
- Open Definitie: PD, CC0, CC BY, CC BY-SA
- Denk goed na over wat je wil bereiken met je licentie:
- Non Commercial : je werk kan niet hergebruikt worden op Wikipedia, op blogs, op krantensites, ...
- Non Derivatives: remixes van je werk zijn niet mogelijk
- CC0: je geeft alle auteursrechten op
- Hoe strikter de licentie, hoe moeilijker te combineren met andere licenties
drie lagen
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.nl
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode
Waar vind ik content?
Wikimedia is je vriend
Correct citeren
- Titel
- Auteur (ev. + link)
- (jaar)
- Licentie (+ link)
- Bron (+ link)
- Eventuele wijzigingen
" Die Nachtwache im Rijksmuseum" by Thomas Frison found on Wikimedia licensed CC BY-SA 3.0
"La Joconde" by Leonardo Da Vinci, via Wikimedia (publiek domein)
(bij publiek domein werken hoef je de bron niet te citeren, maar het is natuurlijk wel zo netjes)
29 Ways to Stay Creative by Islam Abudaoud
Cooper-Hewitt's Collection Database, licensed under CC0 on Github
"In order to reduce any uncertainty about the 'legitimate uses' of this dataset, Cooper-Hewitt has licensed this release under a Creative Commons Zero (CC0) license. This license is the most permissive available and allows for all types of reuse"
"Zelfportret" [fragment] door Vincent Van Gogh, via Rijksmuseum (publiek domein)
This is an adaptation by Gwen Franck of
"Kitten playing with String" by Bilal Khan on Flickr (CC BY-SA)
This adaptation is available under a CC BY-SA license
Sharez ur workz pwease?
Creative Commons 10th Birthday Celebration San Francisco" by tvol is licensed under CC BY 2.0
This work, "90fied", is a derivative of "Creative Commons 10th Birthday Celebration San Francisco" by tvol, used under CC BY. "90fied" is licensed under CC BY by [Your name here].
Online ...
... en offline
- Photo: Creative Commons
- (c) TVOL
- (c) Flickr
- (c) Creative Commons
- All rights reserved Creative Commons
En zo moet het niet:
De soek of overdekte markt in Sanaa / Foto: Rod Waddington/Flickr Creative Commons
Photinus pyralis, a species of firefly found in the eastern United States (via wikimedia commons)
(bron: Scientific American, in een blogpost over verkeerde attributie door The Smithsonian)
Samenvatting
- Open = regel, gesloten = uitzondering
- Is gesloten echt nodig?
- Is open echt nadelig voor mijn werk?
- Verzorg je metadata: maak het makkelijk voor anderen om attributie te geven of om je te citeren
- Denk goed na voor je een CC (of andere) licentie toepast:
- is het de juiste licentie voor wat je wil bereiken?
- maar ook: ben je wel de rechthebbende?
- Gebruik je PD werken?
- Maak dan je eigen werk ook zo open mogelijk
- Vermeld waar mogelijk de bron
Samenvatting
- (c) is niet aangepast aan de 'digital age'
- licenties zijn een 'fix for a broken copyright system'
- Het Publiek Domein/The Commons is een kostbaar goed
- maak er gebruik van!
- help het PD groeien
- steun organisaties die bijdragen aan het PD
- claim geen auteursrechten op werken die in het publiek domein horen
"Open Means Never Having to Say You're Sorry" by Alan Levine on Flickr CC BY-SA
VRAGEN?
- @g_fra
- gwen@creativecommons.org
- Voor deze presentatie heb ik dankbaar gebruik gemaakt van de ervaring/voorbeelden/goede raad van de volgende organisaties:
- This presentation is aimed to educate audiences about correct attribution. Any wrongful attribution is therefore intentional - and where possible the correct attribution is either given or linked to.
Creative Commons / Publiek Domein
By gwen
Creative Commons / Publiek Domein
Een presentatie over CC en het publiek domein
