Księstwo Warszawskie

Powstanie Księstwa Warszawskiego

Księstwo zostało utworzone przez cesarza Francuzów Napoleona I i cara Rosji Aleksandra I w 1807 roku na mocy Traktatu z Tylży, jakie Cesarstwo Francuskie podpisało 7 i 9 lipca 1807 w Tylży z Imperium Rosyjskim i Królestwem Prus.

Utworzone ono zostało z ziem drugiego, trzeciego oraz częściowo pierwszego zaboru pruskiego. W 1809 roku w wyniku nieudanego ataku Austrii dodatkowo zostało powiększone o ziemie austriackie trzeciego zaboru oraz o cyrkuł zamojski i okolice Podgórza i Wieliczki z pierwszego zaboru.

Nadanie Konstytucji

22 lipca 1807r. zostaje nadana konstytucja przez Napoleona w Dreźnie. 

Jej główne założenia:

1. tron dziedziczny
2. zniesienie poddaństwa chłopów
3. wprowadzenie kodeksu Napoleona („Kodeks Napoleona będzie prawem cywilnym Księstwa Warszawskiego”.)
4. Rada Ministrów, na której czele stoi prezes

Ustrój Księstwa Warszawskiego

Według przepisów konstytucji władzą ustawodawczą w państwie był dwu izbowy sejm, złożony z izby poselskiej i senatu.

Sądownictwo było dwupoziomowe, składało się z dożywotnich sędziów wyższych rang i niższych, odnawianych co dwa lata sędziów pokoju, będących niższym szczeblem administracji.

Władzę wykonawczą sprawował książę warszawski, którym został król saski Fryderyk August. W ten sposób odnowiona została unia polsko – saska. Książę posiadał silną władzę, jednakże był siłą rzeczy uzależniony od woli Napoleona. Księstwo Warszawskie posiadało własną armię, której dowódcą był ks. Józef Poniatowski.

Dekret grudniowy

 dekret wprowadzony 21 grudnia 1807 roku przez władze Księstwa Warszawskiego. Stanowił rozwinięcie czwartego artykułu konstytucji Księstwa Warszawskiego, nadającego wolność osobistą wszystkim mieszkańcom Księstwa.

Dekret wprowadzał zasady kapitalistycznej własności ziemi zamiast poprzedniej feudalnej, pozbawiając tym samym chłopów prawa do ziemi. Artykuł trzeci dekretu zezwalał dziedzicowi na usunięcie chłopa z ziemi wedle własnego uznania, z warunkiem półrocznego wymówienia gruntu.

Na mocy dekretu grudniowego chłop mógł dowolnie przemieszczać się po terenie państwa, jednak był zobowiązany do pozostawienia swemu panu tzw. załogi, czyli inwentarza żywego, budynków i narzędzi, a także zasiewów. Konsekwencją wydania dekretu grudniowego było ekonomiczne uzależnienie chłopstwa od właścicieli ziemskich, gdyż wielu mieszkańców wsi nie miało możliwości znalezienia zajęcia poza rolnictwem.

Armia Księstwa Warszawskiego

Zakładana liczebność to 40 tysięcy żołnierzy.

Rozwiązanie Księstwa Warszawskiego

Do rozwiązania doszło 3 maja 1815 roku podczas Kongresu Wiedeńskiego. W miejsce części ziem Księstwa utworzone Królestwo Polskie całkowicie zależne od Imperium Rosyjskiego. Pozostałe tereny wcielono do terytorium Prus (Wielkie Księstwo Poznańskie i ziemia chełmińska) oraz Austrii (okręg Wieliczki).

Ponadto utworzono niezależne Wolne Miasto Kraków.