Nepnieuws

Wat gaan we bespreken?

• Introductie: wat is nepnieuws?
  • Waarom is het er?
  • Hoe herken je het?
  • Beeldmanipulatie
• Nepnieuws bestrijden:
  • Factchecken
  • Mediawijsheid
  • Hoe zorg je dat je er zelf niet in trapt?

Wie zijn wij?

Vertrouwen jullie het nieuws?

Waarom wel/niet?

https://nos.nl/artikel/2386254-onderzoek-vertrouwen-in-nieuws-in-afgelopen-coronajaar-toegenomen

Wie is echt?

Wat is nepnieuws eigenlijk?

bron: First Draft News

Misinformatie

bron: https://factory.fhj.nl/middellandse-zee-de-gevaarlijkste-poort-van-europa/

https://factory.fhj.nl/regering-dwingt-media-niet-om-het-rivm-te-sparen/

Verschil is vaak niet duidelijk: is het bewust?

Desinformatie?

bron: https://factory.fhj.nl/advertentie-vuurwerkbranche-gebruikt-misleidende-cijfers/

Waarom wordt nepnieuws (bewust) verspreid:

Geld

• Clickbait
• Advertentie-inkomsten of indirect

Ideologische overtuiging

(verspreiden van een boodschap)

Persoonlijke keuzes en wereldbeeld worden beïnvloed door wat we lezen/kijken/horen

Waarom is dat een probleem?

Hoe ontstaat nepnieuws?

• Uit context gehaald

https://www.knack.be/nieuws/factcheck/factcheck-nee-deze-video-toont-geen-instortende-profvoetballer-na-coronavaccin/article-longread-1825557.html?cookie_check=1644147362

• Je mist de helft van het verhaal
• Het is niet zwart/wit

https://www.knack.be/nieuws/factcheck/factcheck-ja-deze-beelden-zijn-echt-maar-ze-tonen-een-sanatorium/article-longread-1826667.html

Gebrek aan informatie = ruimte voor speculatie

Kenmerken nepnieuws:

• Maakt misbruik van emotionele reactie
• Goed deelbaar
• Beperkte informatie (missende context)

Sociale media spelen centrale rol

Moeten zij dan niet meer doen om dit tegen te gaan?

• Herkennen is lastig
• Wetgeving is ingewikkeld
• Censuur

Beeldmanipulatie

Sensity.ai

Technologie = vriend en vijand

Deepfakes

Wat is het verschil?

Bron: https://www.washingtonpost.com/world/2019/09/26/canadas-green-party-shared-photo-its-leader-with-reusable-cup-it-was-fake/

Factcheckers

341 organisaties in 102 landen

https://www.poynter.org/coronavirusfactsalliance/

Iets checken in drie stappen:

1. Ga terug naar de bron
2. Klopt het volgens die bron?
3. Klopt het volgens andere bronnen?

Het draait om het vinden van context!

Is factchecken wel

de oplossing?

Bron: https://www.snopes.com/fact-check/shark-street-hurricane/

Blijft steeds weer opduiken

Beperkingen van factchecken

• Beperkt bereik
• Beperkte impact (niet altijd overtuigend)
• Factcheckers kunnen niet alles checken

Mediawijsheid

Educatie enorm belangrijk

• Bewustwording

• Zelf nepnieuws kunnen herkennen

• Voorkomen is beter dan genezen

Tips:

• Check de bron! Zit er een linkje bij?
• Lees/bekijk het voor je het deelt
  • Weet je het hele verhaal?
• Wees kritisch. Waarom krijg je dit nu voorgeschoteld?
  • Roept dit een sterke emotie op? Kan dat bewust zijn?
• Voorkom zwart-witdenken (context)
• Rapporteren helpt 

Bedankt voor jullie aandacht?

Vragen?