Cho trẻ ăn dặm khi nào là tốt nhất?

Ăn dặm (hay ăn bổ sung) là hình thức cho bé bổ sung thêm các thức ăn khác ngoài sữa mẹ. Các loại thực phẩm này chỉ bổ sung cho sữa mẹ chứ không thay thế toàn bộ cho sữa mẹ nhằm cung cấp đủ dinh dưỡng cho trẻ.

1. Thời gian ăn bổ sung hợp lý
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trẻ cần bắt đầu được cho ăn dặm khi tròn 6 tháng tuổi (180 ngày sau sinh). Đây là khoảng thời gian cần bổ sung ăn dặm cho trẻ nhỏ vì:
•    Hệ tiêu hóa của trẻ đã phát triển tương đối hoàn chỉnh nên có thể hấp thụ những thức ăn đặc và phức tạp hơn so với sữa mẹ.
•    Tốc độ tăng trưởng của trẻ tăng lên, sữa mẹ không cung cấp đủ dinh dưỡng cho bé.  
Ăn bổ sung khi bé được 6 tháng tuổi hỗ trợ bé tăng trưởng, hoạt động hiệu quả và khỏe khoắn. Mặc dù vậy nhiều các bậc phụ huynh cho rằng sau 6 tháng sữa mẹ đã giảm dinh dưỡng do đó cần bổ sung ăn dặm. Đây là suy nghĩ chưa đúng. Sữa mẹ vẫn giữ trọn vẹn chất dinh dưỡng thế nhưng không cung cấp đủ cho nhu cầu phát triển ngày càng nhiều của trẻ.
Khoảng thời gian này mẹ vẫn cần tiếp tục cho bé bú sữa mẹ vì sữa mẹ cung cấp hơn một nửa nhu cầu dưỡng chất của bé. Từ 12 - 14 tháng tuổi, sữa mẹ cung cấp 1/3 nhu cầu dưỡng chất của bé. Ngoài ra, sữa mẹ còn cung cấp những nhân tố miễn dịch hỗ trợ bé ngăn chặn những loại bệnh, gắn kết mẹ con hỗ trợ trẻ phát triển tâm lý.

Bạn đã biết:

Cách lựa chọn bột ăn dặm thích hợp nhất cho bé mới tập ăn

Thực phẩm bổ sung dưỡng chất thiết yếu cho trẻ

2. Cho trẻ ăn dặm sớm nguy hiểm không?
Bởi vì có tâm lý lo lắng sữa mẹ không đủ chất dinh dưỡng làm cho bé nhẹ cân, hoặc cho rằng ăn dặm sớm sẽ giúp con mình cứng cáp hơn nên nhiều mẹ đã vội vã cho con ăn dặm sớm. Hay có không ít gia đình thấy bé 4 – 6 tháng bắt đầu có sự thích thú với đồ ăn nên cũng đã cho bé ăn dặm khi có dấu hiệu đó. Điều này cực kỳ không nên, bởi vì nếu cho trẻ ăn dặm sớm sẽ gây nên nhiều hậu quả không đáng có:
•    Hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện, chỉ chấp nhận được dạng thức ăn lỏng như sữa mẹ và hệ thống men chưa đầy đủ để tiêu hóa các thực phẩm ăn dặm, từ đó dễ dàng dẫn tới rối loạn tiêu hóa.
•    Làm bé bú ít sữa mẹ, bỏ lỡ nguồn dinh dưỡng quý giá từ sữa mẹ, không đáp ứng đủ nhu cầu của trẻ và làm gia tăng rủi ro mắc một số bệnh do thiếu yếu tố bảo vệ từ sữa mẹ.
•    Giảm bú mẹ sẽ làm giảm phản xạ tiết sữa, mẹ có khả năng mất sữa sớm.
•    Sự kết hợp các cơ vẫn đang phát triển. Sau 6 tháng, bé sẽ nhận thấy dễ dàng hơn để xử lý và nuốt thức ăn, giúp giảm nguy cơ bị nghẹn.
•    Tăng rủi ro dị ứng.
•    Gia tăng rủi ro mang thai sớm của người mẹ nếu không cho bé bú mẹ 100%.

3. Rủi ro khi cho trẻ ăn dặm muộn
Một số mẹ lại lạm dụng sữa mẹ, cho rằng đó là nguồn thực phẩm lý tưởng nhất và hoàn thiện nhất cho con (điều này chỉ đúng trong thời gian 6 tháng đầu đời), hay một số mẹ có thể gặp trở ngại khi bắt đầu cho con ăn dặm nên luôn trì hoãn việc cho bé ăn dặm. Mặc dù vậy điều này là không nên.
Một số trường hợp, bé có thể bắt đầu ăn dặm muộn hơn ví dụ như sinh non tháng. Còn đối với các trẻ bình thường, nếu phụ huynh cho trẻ ăn dặm quá muộn sẽ khiến bé không nhận đầy đủ năng lượng cho nhu cầu tăng trưởng đang ngày càng lớn của độ tuổi, từ đó gây nên suy dinh dưỡng. Bên cạnh đó, bé cũng sẽ không nhận đầy đủ những vi chất dinh dưỡng gây nên những rối loạn như thiếu máu thiếu sắt, còi xương do thiếu Calci.

Khám phá ngay:

Bột ăn dặm dễ tiêu hóa cho trẻ

Gợi ý những cách nấu bột ăn dặm ngon cho bé

4. Các lưu ý khi rèn luyện cho trẻ ăn bổ sung
•    Cho trẻ ăn bổ sung từ lỏng tới đặc: Trong thời gian đầu thích nghi với ăn dặm, nên cho bé ăn bột loãng sau đó gia tăng dần độ đặc lên. Tiếp đó có thể tăng cường độ thô dần dần, từ bột đến cháo rây, cháo nguyên hạt, cơm nát,... Cho trẻ ăn các loại đồ ăn mềm, dễ nhai và dễ nuốt do lúc này bé chưa mọc răng hoặc mọc rất ít răng.
•    Lượng ăn từ ít đến nhiều: Bé mới bắt đầu tập làm quen với việc ăn bổ sung, bổ sung thức ăn mới ngoài sữa mẹ, phụ huynh nên cho con ăn từng chút một. Các bữa ăn đầu có thể chỉ từ 5 – 10 ml thức ăn và ăn 1 bữa/ngày. Tăng dần lượng thức ăn và cho ăn 2 bữa/ngày khi trẻ đã làm quen dần với thức ăn mới, dạ dày và hệ tiêu hóa đã thích nghi. Có thể thêm các bữa phụ với hoa quả, váng sữa,…
•    Chế biến thức ăn dặm cho trẻ đầy đủ dinh dưỡng, hợp vệ sinh: Thời gian đầu trẻ tập ăn dặm chỉ nên ăn những loại thức ăn dễ dàng tiêu hóa như cháo và những loại rau, củ, quả mềm. Tuy nhiên, từ 9 - 11 tháng cần cho trẻ ăn đầy đủ 4 nhóm thức ăn gồm: Gạo; thịt, trứng; cá, tôm, cua; rau, củ và dầu hoặc mỡ,..., nên thay đổi, đa dạng các món ăn. Thực phẩm lựa chọn để chế biến đồ ăn cho trẻ nhỏ phải sạch, đảm bảo vệ sinh, có nguồn gốc rõ ràng để không gây ảnh hưởng xấu tới hệ tiêu hóa của trẻ.

Mỗi bé có thể trạng không giống nhau, do đó các bậc cha mẹ không nên lo lắng khi thấy con mình ăn kém hơn so với các bạn đồng trang lứa. Ngoài ra cũng không nên thúc ép bé ăn, sẽ khiến bé nhanh chán, không muốn dùng đồ ăn mới.

Cho bé ăn dặm không chỉ cần đúng phương pháp, mà còn phải đúng thời điểm, để đảm bảo chất dinh dưỡng sẽ được trẻ hấp thu tốt và trọn vẹn. Do đó, các bậc phụ huynh nên lên kế hoạch cho con ăn dặm khoa học, kiên nhẫn và tuân theo lộ trình phát triển khi trẻ đã sẵn sàng.

Nguồn tham khảo: Khi nào cho bé ăn dặm là thích hợp nhất